Áo Dài Trong Thơ Ca

Từ cổ chí kim mỗi sắc tộc trên thế giới đều có một loại y phục mang nét văn hóa đặc thù riêng cho quốc gia và gọi là quốc phục.  Nổi bật như Nhật Bản có Kimono, Trung Hoa có Xường Xám, Hàn Quốc có Hanbook và Việt Nam có Áo Dài .  Không phải là so sánh nhưng quả thật chiếc áo dài Việt Nam có phần đơn giản và đẹp mặn mà hơn.  Nó rất giản tiện khi không có những phụ tùng dây nhợ, thắt lưng hay nơ đi cùng như những sắc phục khác.  Phải chăng đó cũng là bản chất người con gái Việt chân chất, khiêm tốn, mặn mà, kín đáo .

Mới đây cô Trương thị May là đại diện hoa hậu Việt Nam đị dự thi Hoa Hậu Hoàn Vũ, Cô không được vào chung kết nhưng chiếc áo dài cô mặc đã làm ngẩn ngơ say đắm lòng người ngoại quốc bởi chiếc áo tôn được nét kín đáo mà hấp dẫn, giản dị mà sang trọng của người mặc. Chính nhờ vậy mà áo dài Việt Nam được chấm là quốc phục đẹp đứng thứ tư trên toàn thế giới.

 Từ lâu lắm rồi những tà áo dài thân thương, giản dị, đã đi vào thi ca, làm rung động lòng người và là nguồn cảm hứng vô tận của những người làm thơ, viết nhạc.  Tà áo nên thơ ấy, là bức tranh sinh động với nhiều đường nét, nhiều dáng vẻ, nhiều màu sắc mà nếu đúc kết lại và viết ra thì không biết sẽ tốn biết bao nhiêu thời gian và bút mưc của văn, thi, nhạc sỹ.  Chính vì vậy mà Hồng Hà chỉ sơ lược và giới thiệu một số ít trong rất nhiều bài thơ nổi tiếng đề cập tới chiếc áo dài.

Buổi tan trường, những tà áo trắng tung bay trong gió làm ngẩn ngơ bao chàng trai si tình.  Áo trắng trinh nguyên tuổi học trò, từng làm ngất ngây trái tim của chàng trai mới lớn, "ngày khai trường áo lụa gió thu bay".  Trường học , một khung trời đầy ấp kỷ niệm với bao buồn vui tuổi học trò.  Nơi mà những chùm phượng vỹ, những "cơn mưa bay bay ngoài cửa lớp", vẫn hiện về  và trong giấc ngủ chập chờn còn trông thấy “áo ai bay trắng cả giấc mơ” rồi lại làm thơ ép vào trong vở để hôm sau lóng ngóng nơi sân trường “Giữa giờ chơi mang đến lại mang về”
(Phương Hồng - Đỗ Trung Quân)

Hình minh họa (lấy từ Net)

Huy Cận nhà thơ tình nổi tiếng của thế kỷ 20 đã để lại cho đời bài thơ "Áo Trắng". Với cách diễn tả sinh động, lời thơ đầy hình ảnh Huy Cận đã làm Vẻ đẹp của tà áo dài trắng như lan toả từ cô sinh nữ,  qua chàng trai.  Và vẻ đẹp ấy như đọng lại gắn kết giúp tình yêu đôi lứa gần gũi hơn,  nồng ấm hơn và đằm thắm hơn .  Bài thơ sẽ còn mãi đi vào lòng người với lời thơ trữ tình rất "Huy Cận", vẻ đẹp dịu dàng của cô gái trong chiếc áo màu trắng thanh khiết, trang nhã rất nữ tính .  Nét đẹp vừa cổ điển vừa hiện đại mang sắc thái đậm đà hương vị quê hương, dân tộc.

Áo trắng đơn sơ, mộng trắng trong, 

Hôm xưa em đến, mắt như lòng. 

Nở bừng ánh sáng . Em đi đến, 

Gót ngọc dồn hương, bước tỏa hồng.

Em đẹp bàn tay ngón ngón thon, 

Em duyên đôi má nắng hoe tròn. 

Em lùa gió biếc vào trong tóc 

Thổi lại phòng anh cả núi non.

Em nói, anh nghe tiếng lẫn lời, 

Hồn em anh thở ở trong hơi. 

Nắng thơ dệt sáng trên tà áo, 

Lá nhỏ mừng vui phất cửa ngoài.

Đôi lứa thần tiên suốt cả ngày, 

Em ban hạnh phúc chứa đầy tay. 

Dịu dàng áo trắng trong như suối 

Tỏa phất đôi hồn cánh mộng bay.

"Áo Trắng"

Áo dài trắng trong thơ còn  nhiều lắm lắm…..

Áo trắng như lụa trắng trong thơ Hoàng Anh Tuấn:

“Áo em lụa trắng sông Hương

qua đò Thừa Phủ nhớ thương rạt rào” 

 (Về chân trời tím)

 Và trong thơ Nguyễn Tất Nhiên:

“Đài các chân ngà ai bước khẽ

quyện theo tà lụa cả phương đông”  

(Tháng Giêng, chim)

 Khi người con gái mặc chiếc áo dài, cơ thể như hiện ra lồ lộ từng đường nét, in sâu vào trí nhớ và Thi sĩ Đông Hồ đã chịu bán thơ để “Mua áo”  và không cần đo cũng mua cho người yêu được chiếc áo vừa vặn vào dịp xuân về. 

Chiếc áo năm xưa đă cũ rồi,

Em đâu còn áo mặc đi chơi.

Bán thơ nhân dịp anh ra chợ.

Đành gởi anh mua chiếc áo thôi.

Hàng bông mai biếc màu em thích,

Màu với hàng, em đă dặn rồi.

Còn thước tấc, quên! Em chưa bảo:

Kích tùng bao rộng, vạt bao dài?

Ô hay! Nghe hỏi mà yêu nhỉ!

Thước tấc anh còn lựa hỏi ai.

Rộng hẹp, tay anh bồng ẳm đó,

Ngắn dài, người mới tựa bên vai!

(Đông Hồ, "Cô Gái Xuân")

 Với Thi sĩ Phan Long ông dành lời hoa mỹ  ông gọi chiếc áo dài  là "Chiếc Áo Dài Tà Áo Quê Hương"  đẹp mãi với thời gian

 Em yêu mến chiếc áo dài,

Thướt tha duyên dáng đẹp hoài thời gian.

Ngày xuân nắng trải tơ vàng,

Khoe tà áo mới ngập tràn tuổi thơ.

Lớn theo lứa tuổi học trò

Tình che vạt trước gió lùa vạt sau.

Những ngày đẹp măi bên nhau,

Vạt vui in dấu vạt sầu còn vương.

Đẹp sao tà áo quê hương,

Áo dài màu trắng nhớ thương năm nào.

Hình minh họa (lấy từ Net)

Và rất nổi bật trong thơ Nguyên Sa.  Trời Sài Gòn giữa trưa nắng làm chàng trai đa tình phải thốt lên:

“Nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát

Bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông….

Anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng..”

 Hoặc 

Áo trắng của nàng như gió, như mây, để  Nguyên Sa phải bâng khuâng:

“Có phải em mang trên áo bay

hai phần gió thổi, một phần mây?

Hay là em gói mây trong áo

rồi thở cho làn áo trắng bay?” 
 (Tương tư)

Và nhà thơ khi lang thang nơi xứ người thoáng thấy một bóng áo dài thì cứ ngỡ mình đang sống ở quê nhà, nơi tình cảm yêu thương gắn bó, và chiếc áo mang hình ảnh của cả một trời quê hương "Anh về giữa một dòng sông trắng, là áo sương mù hay áo em"  (Paris có gì lạ không em?) 

Thơ và nhac gắn liền với đời sống tinh thần của người dân Việt nam và trong đời thường đó có muôn màu muôn vẻ . Nhiều nhạc sỹ tài danh đã phổ những bài thơ có hình ảnh chiếc áo dài mà chúng ta không thể quên . “Ôm nghiêng tập vở, tóc dài tà áo vờn bay” vì cái hình ảnh tà áo vờn bay đó mà cứ “em tan trường về”  thì  “anh sẽ theo Ngọ về” (Ngày xưa Hoàng Thị - Thơ Phạm Thiên Thư, Phạm Duy Phổ nhạc)  

Màu sắc không chỉ là biểu tượng của sở thích mà còn là biểu tương của tình cảm, của đam mê, của nhung nhớ, của hẹn hò. Màu xanh màu của hy vọng, của ước mơ được Trần Thiện Thanh làm điểm hẹn cuối tuần

“Biết anh thích màu trời, em đã bồi hồi chọn màu áo xanh”

 (Bảy Ngày Đợi Mong)

Và hơn thế nữa Màu xanh với Đoàn Chuẩn Từ Linh  màu xanh là màu kỷ niệm ân ái không thể phai dẫu cho tình có phai nhạt .

Em còn nhớ anh nói rằng

Khi nào em đến với anh

Xin đừng quên chiếc áo xanh

Anh ơi có đâu ngờ đêm rằm

Có màu nào không phai như màu xanh ái ân.

(Tà Áo Xanh)

 Ngoài những lời thơ diễn tả nét đẹp của chiếc áo dài còn có những tâm tư,  so sánh ví von, nhân cách hóa tà áo khép mở như kín hở của những lời tỏ tình,  những tâm sự thầm kín của thi sỹ “Áo bay mở, khép nghìn tâm sự…”  (Mộng dưới hoa- Thơ Đinh Hùng nhạc Phạm Đình Chương)

 Áo dài da dạng muôn màu muôn vẻ.  Màu đỏ xác pháo màu của cô dâu lên xe hoa, màu vàng kiêu sa của hoàng hậu của các bậc công nương, màu tím của nhớ nhung chờ đợi … Xứ Huế vẫn nối tiếng với tà áo dài màu tím rất riêng của Huế để trở thành thương hiệu màu tím Huế .  Áo dài tím, thêm chiếc nón lá, đôi guốc mộc , và giọng nói ngọt ngào của các cô gái Huế là nét rất riêng, rất độc đáo là niềm hãnh diện của đất kinh đô một thời vẫn nằm riêng một phần trong lịch sử của đất nước.

Hình minh họa (lấy từ Net)

Màu tím của nữ sinh Đồng Khánh để lại kỷ niệm không thể quên trong tâm trí người nhạc sỹ tài hoa Trinh Công Sơn “Áo xưa dù nhàu, cũng xin bạc đầu gọi mãi tên nhau”

( Hạ Trắng)

Và:

Áo nàng vàng anh về yêu hoa cúc

Áo nàng xanh anh mến lá sân trường

Sợ thư tình không đủ nghĩa yêu thương

Anh pha mực cho vừa màu áo tím

Tuổi Mười Ba – Ngô Thụy Miên

Ngày nay chiếc áo dài có phần đa dạng hơn, cổ điển có, cách tân có .  Cho dù ở dạng nào thì khi mặc lên vẫn rất gợi cảm, rất quyến rũ nó như vẽ thêm  một đường cong trên cơ thể người đàn bà để trở nên hoàn hảo hơn.  Chiếc áo dài giản di, mà sang trọng, hấp dẫn mà kín đáo không những chỉ tôn nhan sắc người phụ nữ mà còn làm tôn giá trị văn hóa và nghệ thuật của người Việt .  Áo Dài Quốc Phục đẹp của người Việt Nam là điểm sáng lung linh đáng trân trọng và tự hào.  Là một phụ nữ Việt Tôi yêu lắm quê hương tôi với chiếc áo dài Việt nam.

San Jose 03/25/2014

Hồng Hà

Áo trắng sân trường (lấy từ Net)

Nữ sinh  áo tím Đồng Khánh (lấy từ Net)