Đón Xuân Này, Nhớ Xuân Xưa

Lâm, chồng tôi đã lau xong tượng Phật, đánh bóng mấy cái chân nến và lư đồng, rồi chùi sạch tất cả những khung hình của người thân trên bàn thờ để chuẩn bị đón Tết.

Năm nay tháng chạp không có ngày 30 nên mọi người đã lo sửa soạn cúng đón ông bà trong ngày 29. Sáng nay, Lâm đã ra sau vườn cắt mấy cành đào, nhánh lớn và đẹp nhất cắm vào bình chưng ngoài phòng khách, phần còn lại để trong phòng gia đình.

Những món ăn như chả giò và các món dưa như dưa món, dưa cải, dưa hành, dưa tỏi, dưa bông cải trắng năm nào tôi cũng làm từ tuần trước. Còn xôi vò, chè hoa cau, dưa giá, thịt đông, thịt kho tầu, cá hồi, canh măng…đã nấu sẵn hôm qua.

Cô Lan gửi cho nem chua, giò thủ và tré. Cậu Cường vừa đem cho mứt sen, bánh chưng và giò lụa. Thế là quá phong lưu rồi.

Vừa bầy xong mâm ngũ quả trên bàn thờ, bây giờ phải luộc gà làm gỏi, lấy nước dùng, thêm một ít miến, mấy lát nấm đông cô và vài miếng gà xé nhỏ cùng hành ngò vào là có ngay tô miến gà thơm ngon. Bông cải xanh, cải trắng, su hào và cà rốt sẽ xào với bóng (da heo). Món kho thì đã có sẵn chỉ việc hâm nóng thôi.

Tuy sống và làm việc ở Mỹ đã bốn chục năm nhưng những ngày lễ Tết, tôi vẫn theo tục lệ của mẹ tôi và bây giờ chuyền xuống cho con.

Có tiếng lách cách mở cửa và ồn như cái chợ, con cháu ào vào như đàn ong vỡ tổ, ôm hôn bà ngoại tới tấp, rồi chạy vụt vào phòng dành cho chúng nó.

Thụy-Hằng, con gái lớn vừa chiên xong chả giò, lại quay sang  làm bát cơm úp và múc thức ăn bày lên bàn thờ. Khi mọi sự đã sẵn sàng, tôi và con gái cùng bốn đứa cháu ngoại lo thay quần áo để cúng đón ông bà.  Năm nay tất cả chúng tôi đều mặc áo dài màu vàng.

Tác giả cùng con cháu cúng đón ông bà
(Click vào tất cả hình trong bài để xem rõ)

Khi xưa lúc còn ở Saigon, vào những ngày giỗ Tết, hai con gái Thụy Hằng và Thụy Uyển chỉ mới 3 và 5 tuổi cũng đều mặc áo dài để lễ cúng cùng với bố mẹ. Bây giờ các cháu ngoại cũng làm y như vậy.  Chúng đã quen lệ là mỗi khi cúng, bốn cháu bé thay phiên nhau rót trà mời ông bà tổ tiên, khi nhang tàn thì phải lạy chào tiễn tổ tiên. Tôi hy vọng con cháu tôi sẽ tiếp tục nuôi dưỡng truyền thống tốt đẹp này, lúc nào cũng nhớ ơn ông bà tổ tiên.

Sau đó, cả gia đình quây quần quanh mâm cơm cúng, ăn uống nói cười râm ran, thật là hạnh phúc, chỉ tiếc là thiếu cô con gái thứ nhì.

Cơm nước xong, tôi cầm trên tay mấy phong bì mừng tuổi ra ngoài phòng khách thì vừa lúc các cháu chuẩn bị xếp hàng chúc Tết ông bà ngoại, bố mẹ và cậu chúng nó.  Lời chúc bằng tiếng Việt của bốn đứa cháu nhỏ, nhất là từ cửa miệng của hai đứa cháu da trắng tóc vàng nghe buồn cười, ngộ nghĩnh và thật đáng yêu, chúng hớn hở lãnh tiền mừng tuổi rồi đem ra khoe với bố mẹ.  Bố mẹ các cháu bảo rằng: “Chúng nó giàu hơn tụi con rồi đó má.”

Sau một trận “xâm hường” cho các ông trạng tranh đua với nhau thật hào hứng, các con cháu ai về nhà nấy để vợ chồng tôi đón giao thừa trong tiếng pháo đì đùng, náo nhiệt của chòm xóm. Bản nhạc “Ly Rượu Mừng” của Phạm Đình Chương đang trỗi lên rộn rịp: “Ngày xuân nâng chén ta chúc nơi nơi…nước non thanh bình, muôn người hạnh phúc chan hòa”  khiến lòng tôi tưng bừng và dạt dào hạnh phúc.

Sáng hôm sau, tôi dậy sớm để sửa soạn đi chùa đầu năm.  Mão, bạn văn Việt Bút của tôi, lái xe từ San Francisco xuống đón Điệp, Ngọc và Quý đến nhà tôi rồi cả bọn hớn hở du xuân.

Hai con 5 và 3 tuổi trong ngày Tết ở Saigon 40 năm trước

Những năm trước, ngày Tết thường mưa và gió lạnh, tôi luôn ủ người trong một tấn quần áo nhưng hôm nay tiên đoán thời tiết cho biết là San Jose, có thể lên đến trên bẩy chục độ.  Chúng  tôi nửa tin nửa ngờ nên vẫn mang phòng theo một cái áo khoác mỏng.  Khi ngừng xe trước cổng chùa, mặt trời đã chiếu những tia nắng ấm rực rỡ, chan hòa lên vạn vật, cây cỏ đầy hoa, hương thơm phảng  phất trong không khí,  không thể có ngày Tết tuyệt diệu hơn hôm nay! Năm đứa chúng tôi đã yểu điệu thướt tha trong các bộ áo dài đầy màu sắc đi “trẩy hội”. Dù đã già cả rồi nhưng những tà áo dài tuy lộng lẫy mà không kém phần trang nhã đã làm chúng tôi cảm thấy trẻ lại và thi nhau chụp bao nhiêu kiểu hình làm kỷ niệm. Thật đấy, vài năm nữa khi lụm khụm rồi, chúng tôi sẽ nhìn nhau và gật gù bảo: “Ngày xưa trông mình cũng đâu tệ lắm!”

Thăm viếng và nhận lộc của thiền viện Quan Âm, chùa Di Lặc, chúng tôi dừng lại ăn trưa tại chùa Quán Thế Âm, ăn quà vặt ở chùa Đức Viên xong rẽ qua chùa Thích Ca Đa Bảo. 

Đến chùa Từ Lâm, vườn có cây cao bóng mát với rất nhiều tượng Phật, cảnh chùa êm đềm mặc dù khách thập phương hành hương tấp nập. Bước vào chánh điện, khói hương nghi ngút, tôi thắp nhang cúng Phật và những người thân của gia đình tôi để hình ở chùa. Nhìn ảnh con gái, tôi thấy đôi mắt con tôi như long lanh, ánh lên nét mừng rỡ khi thấy mẹ. Thấm thoắt con gái tôi mất đã 22 tháng. Gần hai năm trời mẹ con không còn được cùng nhau đi chùa dâng hương lễ Phật. Nghĩ vậy, lòng tôi dậy lên mối nhớ nhung, thương cảm và không ngăn được giòng lệ. Tôi thì thầm: “Con yêu ơi, con yên tâm ở chùa ngày đêm nghe kinh kệ, tuần nào mẹ cũng ghé thăm con mà.”

Lễ xong, cả bọn kéo nhau về nhà tôi “ăn Tết”. Món ăn được dọn ra đầy bàn thế mà “ngũ quỷ” chẳng như câu “nữ thực như miêu” tí nào, đã thanh toán gần hết thức ăn trong tiếng cười giỡn rôm rả. Rồi chúng tôi bốc thăm và mọi người đều trúng thưởng cho được may mắn suốt năm, sau đó còn chuyện trò cho đến sẩm tối và hăng hái hẹn nhau sang năm sẽ tiếp tục buổi du hành hôm nay.

Cuộc vui nào rồi cũng tàn và bạn bè khi chia tay thấy lòng thoải mái nhẹ nhàng sau chuyến du xuân thật là hoàn hảo, ấm áp lòng kẻ tha hương.

Lâm đi chúc Tết chưa về, còn lại một mình trong căn nhà yên tĩnh, tôi chợt để lòng mình nhớ lại những Tết xưa…

Hồi ở Hà Nội, tôi còn bé, năm nào cũng được bố mẹ dẫn đến nhà ông bà nội ngoại và các bác để chúc Tết. Tôi luôn luôn được cho nhiều tiền nhờ “ngoan và chăm học”.

Các cháu thay phiên rót trà

Khi di cư vào Tuy Hòa, Tết ở nhà quê vui hơn nơi thành phố. Đám học trò chúng tôi, một đoàn ba bốn chiếc xe đạp chở nhau theo bạn về quê ở Phong Niên ăn Tết.  Những chiếc xe đạp cà cộ mỏng manh lắc lư trên liên tỉnh lộ 7, dọc theo làng quê Hòa Thắng gồ ghề, lồi lõm trong tiếng cười đùa vang dội của đám học trò nghịch ngợm.  Văng vẳng tiếng hô bài chòi trong đình làng đâu đây tăng thêm ý vị đậm đà và rộn ràng cho những ngày Tết ở thôn quê, khi công việc đồng áng vườn tược nhọc nhằn vất vả đều dẹp qua một bên.

Tết Mậu Thân 1968, tôi cùng Lâm và đứa con gái đầu lòng mới vừa đúng một tuổi về thăm quê chồng, chúng tôi bị kẹt lại Đà Nẵng và thoát chết hai lần trong đường tơ kẽ tóc. Mãi hơn một tháng sau, khi phương tiện giao thông vãn hồi, chồng tôi mới về Saigon tiếp tục lớp Cao Học Hành Chánh. Còn tôi phải gửi con lại cho bà chị chồng ở lại Đà Nẵng, một mình trở về Tuy Hòa vì tình hình ở đây còn chưa yên. Gần một năm sau, khi đã xin thuyên chuyển được việc làm, gia đình nhỏ bé của tôi gồm 3 người sống 3 nơi, mới được đoàn tụ ở Saigon.

Đầu năm 1976, chúng tôi đón cái Tết tha hương đầu tiên ở Virgnia. Lúc đó người Việt ở Mỹ còn rất hiếm hoi, gặp được đồng hương là mừng rơi nước mắt. Tôi còn nhớ hôm đó là mồng 3 Tết năm Bính Thìn, thứ hai đầu tuần, tôi phải đi làm như thường lệ mà trong lòng buồn tủi. Buổi trưa, sau khi ăn vội miếng sandwich, tôi chạy ra chợ gần sở làm để mua vài món vì khu nhà tôi ở không có chợ Á Đông. Đang định băng qua đường, bỗng có một chiếc xe chạy sát sau lưng bấm còi inh ỏi, trong lúc bụng buồn bã nhớ nhà ngày Tết, tôi quay lại định mắng vài câu thì bỗng người tài xế ngừng lại, mở cửa xe chạy tới hỏi: “Chị ơi, chị có phải người Việt Nam không?”  Hai chữ Việt Nam như khơi động mối thương tâm khiến tôi gật đầu mà nước mắt trào dâng. Trong làn nước mắt, tôi nhìn thấy nhòe nhoẹt một gương mặt rất trẻ cũng nhìn tôi rưng rưng. 

Người thanh niên hỏi: “Chị mới qua Mỹ hả?” Tôi: “Ừ, mới được 6 tháng.”  Anh chàng ấy nói: “Em là sinh viên du học, mất liên lạc với gia đình nên phải lái xe taxi kiếm sống, buồn và nhớ nhà vô cùng chị ơi. Thấy chị em mừng quá!”  Rồi anh chàng ôm lấy tôi như vừa tìm được một người thân và hai chúng tôi đều khóc, hai tâm hồn tha hương cùng rung lên một điệu buồn xa xứ, cho đến khi nghe tiếng còi inh ỏi vì xe người thanh niên đã cản đường lưu thông, cậu ta hoảng hốt chạy ra xe và lái đi luôn trước khi chúng tôi kịp hỏi tên nhau. Dù chỉ là vài phút ngắn ngủi, nhưng cuộc gặp gỡ đã để lại trong lòng tôi một ấn tượng sâu xa. Cho đến mãi bây giờ, bốn chục năm sau, tôi vẫn luôn nhớ người bạn đồng hương đó, dù không biết tên và cầu mong cho cậu ấy được đoàn tụ với thân nhân và có một cuộc đời hạnh phúc.

Ngày xuân rủ nhau đi lễ chùa

Ba năm sau, gia đình tôi dọn về San Jose, California và được đón những mùa Tết êm đềm với thân nhân và bạn bè đượm nồng hương vị như lúc xưa ở Việt Nam. Chúng tôi đi chợ Tết, rồi đi chùa, đi hội chợ và có đầy đủ những món ăn cổ truyền của ngày Tết.

Nhưng dù thế nào, chúng ta cũng đều tha thiết mong đợi ngày về ăn Tết trên quê hương Việt Nam yêu dấu, một quê hương tự do, dân chủ và hạnh phúc, ấm no.

Lê Nguyễn Hằng

Xuân 2016