Tô Đông Pha

Thi hào Tô Đông Pha (Tô Thức)

TÔ ĐÔNG PHA 

Thầy Dương Anh Sơn 

Tô Đông Pha                                                                  蘇東坡

BIỆT TUẾ                                                                     別 歲

Cố nhân thích thiên lý,                                                   故人适千里,

Lâm biệt thượng trì trì.                                                  臨別尚遲遲。

Nhân hành do khả phục,                                                人行猶可復,

Tuế hành na khả truy.                                                    歲行那可追。

Vấn tuế an sở chi,                                                          問歲安所之,

Viễn tại thiên nhất nhai.                                                 遠在天一涯。

Dĩ trục đông lưu thủy,                                                    已逐東流水,

Phó hải quy vô thì.                                                         赴海歸無時,

Đông lân tửu sơ thục.                                                     東鄰酒初熟,

Tây xá trệ diệc phì,                                                        西舍彘亦肥。

Thả vi nhất nhật hoan.                                                   且為一日歡,

Úy thử cùng niên bi,                                                      慰此窮年悲。

Vật ta cựu tuế biệt,                                                        勿嗟舊歲別,

Hành dữ tân tuế từ.                                                        行與新歲辭。

Khứ khứ vật hồi cố,                                                       去去勿回顧,

Hoàn quân lão dữ suy.                                                   還君老與衰。

Đang khi bạn xưa đi ngàn dặm xa. Lúc sắp giã biệt vẫn còn lưu luyến

vấn vương mãi. Người ra đi vẫn còn trở lại, tháng năm ra đi có thể nào đuổi theo được đây?! Hỏi thăm năm tháng đang yên ổn ở nơi đâu!? Có phải đang ở xa bên một vùng ven trời nào?! Xong rồi đi theo dòng nước chảy về phương đông? Chảy đến biển khơi không bao giờ quay trở lại! Xóm giềng phía đông, rượu vừa nấu chín xong; ở hướng tây nhà có lợn sề cũng đã béo mập! Hãy cứ vui vẻ trọn một ngày để an ủi cho cả năm buồn sầu! Thôi đừng than thở nữa khi giã biệt năm cũ. Và hãy cùng năm mới từ biệt năm cũ. Năm cũ hãy đi đi, chớ quay ngoảnh lại! Gửi lại cho nó tuổi già cùng với sự ốm yếu thôi!

Dịch Thơ:

TIỄN ĐƯA NĂM

Kính tặng thầy Nguyễn Đảm, thầy Bảo Dũng, thầy Minh Tường, anh chị Phước Thanh, anh Trần Hoàng Thân và anh Vinh Hồ.

Vừa khi ngàn dăm bạn đi,

Vẫn còn bịn rịn lúc chia tay người!

Người đi có thể về thôi,

Năm đi đâu thể đòi tìm được sao!

Hỏi năm yên ổn chốn nao?

Góc trời ở một nơi nào xa xôi?

Về đông theo nước cuốn trôi,

Không lui khi đến biển khơi bao giờ!

Xóm đông rượu mới chín sơ,

Nhà kia có lợn béo phì phía tây!

Hãy vui cho trọn một ngày,

Để an ủi cả năm đây sầu buồn,

Tiễn năm cũ, chớ xót thương!

Giã từ năm cũ đi cùng mới thôi.

Hãy đi đi, chớ quay người,

Trả cho năm cũ ốm oi tuổi già!

** Ghi chú: Tô Đông Pha 蘇東坡 tên thực là Tô Thức 蘇軾 (1037-1101) tự Tử Chiêm 子瞻 và Hoà Trọng 和仲, hiệu Đông Pha cư sĩ 東坡居士, người ở My Châu,My Sơn (nay thuộc tỉnh Tứ Xuyên, Trung Hoa) Ông từng làm quan Thông phán, Thái thú. Cha là Tô Tuân (蘇洵, tự là Minh Doãn, 1009-1066), em là Tô Triệt (蘇轍, tự là Tử Do, 1039-1112), đều là các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng thời Bắc Tống (北宋, 960-1127) là giai đoạn khi thủ đô đang còn ở thành phố Biện Kinh (nay là Khai Phong) ở miền bắc và triều đình kiểm soát toàn bộ Trung Hoa chưa dời về phía nam gọi là Nam Tống khi nước Liêu, nước Kim chiếm cứ phía bắc....

Dương Anh Sơn

Tô Thức - Đại Thi Hào Lỗi Lạc