Đò Huế Còn Đâu

Lão ông ngồi nhìn những chiếc đò trên sông đào Đông Ba nằm ven theo đường Bạch Đằng.

ĐÒ HUẾ CÒN ĐÂU
Colnav Nguyen

9.2007. Chỉ vài năm sau cho đến bây giờ, sông Hương, sông đào Đông Ba, sau những quy hoạch làm đẹp thành phố, những người con Huế hay du khách ghé về thăm không bao giờ còn nhìn thấy hình ảnh quen thuộc ấy nữa, đừng nói đến những giọng hò, câu hát trên sông. Sông không có đò khác gì nước thiếu vắng cá, tiếc lắm thay !

Thuyền ai thấp thoáng bên sông

Đưa câu mái đẩy chạnh lòng nước non
(Thi sĩ Ưng Bình Thúc Giạ Thị)

Bến đò nhìn từ đường Bạch Đằng. Phía bên kia sông là cầu Thanh Long, nối nhịp trên đường Huỳnh Thúc Kháng.

... ở Huế (...) hò chèo thuyền chia ra làm ba thứ: hò mái đẩy, hò mái đưa, hò mái nhì.

Hò mái đẩy là giọng hò của người làm công tác đẩy thuyền nghĩa là hai tay cầm chèo xây lưng về hướng tiến lên mà chèo thuyền.

Hò mái đưa là giọng hò của người làm công tác lao động lúc lơi tay chèo thuyền.

Hò mái nhì là giọng hò của các người bơi chèo phía trước (mái là bơi chèo) hát lên cùng với người bơi mái phía sau.

... thực ra hò không phải là một đặc trưng của Huế (…) nhiều nơi tại miền Trung (…) có những điệu hò thích hợp với động tác lao động của nhân dân (…) hò giựt chì (…) hò hụi, hò nện, hò giã gạo (…) ở Nam thì cũng có bao nhiêu thứ hò (…) hò Ðồng Tháp, hò Bến Tre, hò Châu Ðốc, hò Bạc Liêu (…) không hiểu tại sao cứ nói đến hò là tôi nghĩ đến xứ Huế thương thương trước nhất.

(…) Có ai say thuốc phiện, nằm ngủ mà vẫn tỉnh để cho hồn phiêu diêu ở bến nước làng mây mà nghe thấy tiếng chuông ngân trên sông nước rồi rót vào tai mình mới có thể hiểu được cái trời thơ mộng của tôi lúc đó như thế nào. Say cách mấy, lúc ấy càng tỉnh ra. Mình cảm thấy tiếng chuông vỗ về mình, đu đưa mình, và đến lúc nhìn ra cửa sổ thấy nền trời vẩn xà cừ, chưa hết tối mà chưa sáng hẳn thì tỉnh hẳn: Ủa, sao lại có tiếng hát lẫn vào tiếng chuông? Tại sao cứ sau một tiếng ngân của chuông thì lại có kèm câu hát? À thì ra cả mấy ngày nay tôi lầm; tiếng âm ba vang trên mặt nước sông Hương rồi vọng đến tai tôi trong mấy hôm nay không phải là tiếng chuông Thiên Mụ mà ra là tiếng hò của mấy cô gái đẹp miền Trung, buổi sớm chèo thuyền đi chợ.

(Vũ Bằng, “Thương về câu hò tiếng hát của xứ Huế xanh xanh”)

Xóm đò nhìn từ đường Bạch Đằng sang phía Huỳnh Thúc Kháng, về hướng cầu Đông Ba.

... Đò từ Đông Ba đò qua Đập Đá

Đò về Vỹ Dạ thẳng ngã ba Sình
Lờ đờ bóng xế trăng chênh
Theo nhau cho trọn mối tình nước non...

Sông Đông Ba, đoạn gần Bao Vinh.

Bến chợ Đông Ba tiếng gà eo óc

Bến chùa Thọ Lộc tiếng trống sang canh
Giữa sông Hương rợn sóng khuynh thành
Đêm khuya một chiếc thuyền mành ngửa nghiêng

Ảnh chụp từ Đập Đá nhìn sang phía cồn Hến, nơi quần tụ của xóm đò chuyên sống bằng nghề cào hến dọc theo bờ sông Hương.

... Thuyền về xuôi mái dòng Hương

Đến đây tâm sự đôi đường đắng cay...

Bến đò Cồn. Phía xa là cầu bắc qua sông Hương, từ Vỹ Dạ qua Cồn Hến.

Thuyền ai đậu bến sông trăng đó

Có chở trăng về kịp tối nay
(Hàn Mặc Tử)

Bến đò nằm ở phía thượng nguồn sông Hương, đoạn gần Văn Thánh.

Tình về Đại Lược duyên ngược Kim Long
Đến đây là chỗ rẽ của lòng,
Gặp nhau còn biết trên sông bến nào
(Hoàng Trọng Thược)

Một xóm đò khác ở thượng nguồn, chụp lúc trời đang mưa.

... Bến chợ Đông Ba tiếng gà eo óc

Bến chùa Thọ Lộc tiếng trống sang canh
Giữa sông Hương rợn sóng khuynh thành
Đêm khuya một chiếc thuyền mành ngửa nghiêng...

Xóm đò gần ngã ba Tuần.

... Thuyền rồng năm chiếc chèo chơi

Ngã ba Tuần lãnh là nơi đi về...