3 Giai Đoạn Uống Rượu Tai Hại Nhất Trong Cuộc Đời Của Bạn

 

Văn hóa uống rượu thời xưa đến nay đã mai một quá nhiều. Nhiều người đã trở thành “con sâu rượu” khiến cho bản thân trở nên bị lệ thuộc và trở thành nô lệ của ma men...

Nghiên Cứu: 3 GIAI ĐOẠN UỐNG RƯỢU TAI HẠI NHẤT TRONG CUỘC ĐỜI CỦA BẠN 

Hà Thành 

Theo nghiên cứu gần đây, có 3 giai đoạn trong cuộc đời một con người mà nếu uống rượu sẽ gây ra mối đe dọa lớn nhất đối với sức khỏe não bộ...

Theo nghiên cứu gần đây của Louise Mewton, chuyên gia của Trung tâm Healthy Brain Ageing thuộc trường Đại học New South Wales (Sydney, Úc), có 3 giai đoạn mà chúng ta sẽ trải qua những thay đổi “động” về não bộ: (1) trong thai kỳ (ảnh hưởng đến cả mẹ và thai nhi); (2) từ 15 đến 19 tuổi; và (3) sau tuổi 65. Cơ thể chúng ta đặc biệt nhạy cảm với tác hại của rượu trong 3 giai đoạn này.

1. Phụ nữ mang thai

Trên thế giới có khoảng 10% phụ nữ mang thai sẽ uống rượu. Uống nhiều rượu trong thai kỳ có thể gây ra những tác hại không mong muốn trên thai nhi. 

Theo báo cáo đăng trên Tạp chí Y khoa Anh Quốc (BMJ) vào ngày 7/12/2020, khi bà bầu uống rượu, dù chỉ ở mức độ ít hay vừa, cũng đều có thể gây ra tình trạng tổn thương não và rối loạn hành vi ở trẻ.

2. Trẻ vị thành niên

Hơn 20% trẻ vị thành viên trong độ tuổi 15-19 ở các đất nước giàu có thỉnh thoảng lại uống rượu bia vô độ.

Đã có nghiên cứu chỉ ra rằng, uống rượu vô độ ở lứa tuổi này có liên quan đến giảm khối lượng của não, khiến chất trắng (rất quan trọng để não hoạt động hiệu quả) kém phát triển hơn, và dẫn đến thiếu hụt một số chức năng tinh thần từ nhẹ đến vừa.

3. Người cao tuổi

Ở người cao tuổi, uống nhiều rượu là một trong những yếu tố nguy cơ của tất cả các loại sa sút trí tuệ. Tuy nhiên, đây cũng là yếu tố có thể dễ điều chỉnh nhất - so với các yếu tố khác như cao huyết áp và hút thuốc.

Theo tác giả nghiên cứu Louise Mewton, rối loạn do rượu gây ra tương đối hiếm gặp ở người cao tuổi, nhưng cũng có thể liên quan đến việc làm giảm khối lượng não. Điều này nghiêm trọng hơn ở tuổi trung niên. 

Xu hướng uống rượu và những nguy cơ do COVID-19

Các xu hướng uống rượu hiện nay có thể làm tăng mối đe dọa của nó đối với sức khỏe não bộ. Ví dụ, phụ nữ hiện nay có khả năng uống rượu như đàn ông và chịu tác hại liên quan đến rượu cũng tương tự. Với thực trạng này, người ta dự đoán rằng mức tiêu thụ rượu trên toàn thế giới sẽ tăng lên nhanh chóng trong những thập kỷ tới.

Đại dịch COVID-19 sẽ tác động thế nào tới việc uống rượu vẫn được chưa rõ ràng, nhưng đã có sự gia tăng uống rượu trong thời gian dài sau các cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng lớn khác.

Các tác giả của nghiên cứu cho rằng: cần có một sự tiếp cận tích hợp để làm giảm tác hại liên quan đến rượu ở tất cả các độ tuổi.

“Các biện pháp can thiệp dựa trên dân số - như hướng dẫn về nguy cơ rủi ro sức khỏe của việc uống rượu, chính sách định giá rượu, và hạn chế lái xe khi say rượu - cần phải được đi kèm với việc phát triển các lộ trình đào tạo và chăm sóc rủi ro mà bộ não con người có thể gặp phải trong suốt cuộc đời (của họ)." - nghiên cứu kết luận.

Hà Thành

Theo NewsMax.

Uống Rượu Có Thể Gây Co Rút Não Bộ, 3 Việc Không Nên Làm Trong Khi Uống Rượu

 

Các nhà nghiên cứu Mỹ cho biết, não bộ của người uống nhiều rượu thường bị co rút hơn so với người không uống. (Unsplash)

UỐNG RƯỢU CÓ THỂ GÂY CO RÚT NÃO BỘ, 3 VIỆC KHÔNG NÊN LÀM TRONG KHI UỐNG RƯỢU

Bảo Vy 

Có người nói mỗi ngày uống một chút rượu sẽ tốt cho sức khỏe, nhưng quan điểm này có cơ sở không? Các nhà nghiên cứu Mỹ cho biết, não bộ của người uống nhiều rượu thường bị co rút hơn so với người không uống.

Người bị tiểu đường có thể uống rượu không?

Để rõ ràng, uống rượu nói chung không được khuyến khích cho những người mắc bệnh tiểu đường.

Đầu tiên, sau khi uống rượu, nó sẽ làm tăng hàm lượng triglycerid trong máu, tăng gánh nặng cho gan, dễ gây tổn thương chức năng gan, từ đó ảnh hưởng đến dự trữ glycogen, vô cùng bất lợi cho khả năng kiểm soát đường huyết.

Thứ hai, rượu sẽ làm tăng tác dụng của một số loại thuốc hạ đường huyết. Uống rượu cùng lúc với thuốc sẽ gây hồi hộp, khó thở, chóng mặt và các triệu chứng khác, nặng hơn nữa là có triệu chứng hạ đường huyết. 

Sự biến động quá mức của lượng đường trong máu ở bệnh nhân đái tháo đường là rất nguy hiểm, thậm chí có thể dẫn đến tử vong. 

Vì vậy, để an toàn cho sức khỏe, người bị đái tháo đường không nên uống rượu.

Uống một ít rượu vang mỗi ngày sẽ tốt cho sức khỏe, hay không uống rượu sẽ tốt hơn?

Có thể nói rằng kiêng rượu tốt cho sức khỏe hơn so với uống một chút rượu mỗi ngày!

Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí The Lancet chỉ ra rằng, chỉ tính riêng trong năm 2020, trên toàn thế giới đã có 740.000 ca ung thư mới liên quan đến uống rượu.

Tạp chí The Lancet cũng nói rằng không có mức uống nào là an toàn, và mức uống an toàn nhất đối với rượu phải là “không uống’!

Nếu uống rượu lâu dài sẽ khiến gan phải hoạt động quá tải, dễ sinh ra hàng loạt bệnh về gan như viêm gan do rượu, gan nhiễm mỡ, xơ gan, thậm chí có thể phát triển thành ung thư gan. 

Mặt khác, uống rượu quá nhiều có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến chức năng tim, động mạch, phổi và não. Dữ liệu cho thấy người uống rượu lâu ngày có thể bị xơ cứng động mạch, tăng huyết áp, tăng đáng kể nguy cơ đột quỵ và bệnh tim.

Trong khi những người nghiện rượu nặng lâu năm, hàm lượng oxit nitric trong khí thở ra giảm đáng kể. Kết quả là, sự cân bằng lành mạnh của phổi bị phá vỡ, khiến họ dễ mắc bệnh phổi hơn.

Các nhà khoa học Mỹ phát hiện ra rằng, những người uống rượu nhiều trong thời gian dài dễ bị co rút não. 

Người lớn uống ≥14 cốc mỗi tuần, khối lượng não giảm trung bình 1.6% so với những người không uống. Ngoài ra, tất cả những người uống rượu có khối lượng não trung bình thấp hơn 0.25% so với những người không uống.

Nói cách khác, không có cái gọi là uống một chút rượu mỗi ngày là tốt cho sức khỏe, miễn là uống thì đều có hại cho cơ thể.

Làm thế nào để giảm tác hại của rượu?

1. Đừng uống rượu khi bụng đói

Uống rượu khi bụng đói sẽ khiến dạ dày hấp thụ rượu nhanh hơn, dễ say hơn, đồng thời khiến niêm mạc dạ dày bị tổn thương nhiều hơn. 

Trước khi uống rượu, bạn nên ăn một số thức ăn nhiều dầu mỡ hoặc uống sữa, có thể làm giảm tác hại của rượu đối với dạ dày ở mức độ nhất định.

2. Không kết hợp một số đồ uống khác trong khi uống rượu

Nước đá, nước chanh, cola và những thức uống có tính kích thích khác, thành phần trong những thức uống này dễ khiến cơ thể hấp thụ chất cồn nhanh hơn, khiến con người dễ bị say, càng có hại cho cơ thể.

3. Không pha lẫn nhiều loại rượu

Các loại rượu khác nhau chứa các thành phần khác nhau. Việc pha và uống cùng nhau có thể khiến các thành phần này tương tác với nhau, từ đó mang lại một số thay đổi xấu cho cơ thể như dễ say hơn, đau đầu, chóng mặt, v.v.

Ba điều không nên làm khi uống rượu

Khi uống rượu, bạn cần tránh làm ba việc dưới đây:

1. Không uống rượu sau khi dùng cephalosporin

Uống rượu sau khi dùng cephalosporin dễ gây ra một loạt các triệu chứng bất thường như tức ngực, khó thở, nhức đầu, buồn nôn, đỏ bừng mặt, làm tổn hại lớn cho cơ thể. 

Trong trường hợp nghiêm trọng có thể gây suy hô hấp, dẫn đến suy tim và thậm chí tử vong.

2. Tắm sau khi uống rượu

Sau khi uống rượu, mao mạch toàn cơ thể đang trong tình trạng giãn nở, tắm nước nóng lúc này sẽ làm mức giãn nở tăng nhiều hơn, khiến nhiệt lượng trong cơ thể không kịp tản ra ngoài, người sẽ say hơn.

Ngược lại, tắm nước lạnh có thể làm co mạch máu, nguy cơ dẫn đến vỡ mạch máu, cảm lạnh và các triệu chứng khác.

3. Uống trà và cà phê mạnh sau khi uống rượu

Sử dụng trà hoặc cà phê đậm đặc sau khi uống rượu đều không thể làm giảm cảm giác nôn nao. Ngược lại, chúng còn có thể khiến tim hoạt động quá sức, dẫn đến các triệu chứng như hồi hộp và tức ngực, không tốt cho sức khỏe.

Bảo Vy
Theo Aboluowang

Nữ Thẩm Phán Da Đen Đầu Tiên Của TCPV Tuyên Thệ Nhậm Chức

 

Thẩm Phán Justice Stephen G. Breyer (phải) làm lễ tuyên thệ nhậm chức thẩm phán TCPV cho bà Ketanji Brown Jackson (trái) tại TCPV hôm Thứ Năm, 30 Tháng Sáu, ở Washington, DC. (Hình: Fred Schilling/Collection of the Supreme Court of the United States via Getty Images)

NỮ THẨM PHÁN DA ĐEN ĐẦU TIÊN CỦA TCPV TUYÊN THỆ NHẬM CHỨC

Người Việt 

WASHINGTON, DC (NV) – Bà Ketanji Brown Jackson hôm Thứ Năm, 30 Tháng Sáu, tuyên thệ làm thẩm phán Tối Cao Pháp Viện (TCPV), chính thức trở thành phụ nữ da đen đầu tiên giữ chức vụ này ở Mỹ, theo The Hill.

Bà Jackson sẽ thay thế Thẩm Phán Stephen Breyer, 83 tuổi, đang về hưu. Bà được Tổng Thống Joe Biden đề cử hồi Tháng Hai sau khi ông Breyer tuyên bố sẽ nghỉ hưu sau gần 28 năm làm việc ở TCPV. Ông Breyer sẽ chính thức nghỉ hưu từ trưa Thứ Năm.

Bà Jackson cảm ơn đồng nghiệp mới vì “đã chào đón bà nồng hậu và lịch sự” và cho hay bà “đặc biệt cảm ơn chủ tịch TCPV cũng như Thẩm Phán Breyer đã dành thời gian quan tâm đến bà.”

Bà gọi ông Breyer là “người bạn và người thầy của bà trong 20 năm qua.” Bà Jackson từng làm thư ký cho ông Breyer.

“Theo gương phục vụ của ông ấy (Thẩm Phán Breyer), nhờ có gia đình và bạn bè ủng hộ, và luôn luôn ý thức trách nhiệm đẩy mạnh nền pháp trị, tôi đã sẵn sàng phục vụ người dân Mỹ,” bà cho hay.

Theo dự trù, bà Jackson sẽ cùng Thẩm Phán Sonia Sotomayor và Thẩm Phán Elena Kagan làm nhóm thiểu số cấp tiến gồm ba người ở TCPV. Trước đó, ông Breyer nằm trong nhóm này.

Năm nay 51 tuổi, bà Jackson thay thế ông Breyer sẽ giúp TCPV trẻ trung và đa dạng hơn, và đối với một số vấn đề nhất định, có lẽ bà sẽ nhìn nhận cấp tiến hơn ông Breyer, vốn nổi tiếng là giáo điều.

Buổi lễ tuyên thệ hôm Thứ Năm coi như hoàn tất con đường thăng tiến của bà Jackson qua hệ thống tư pháp liên bang sau chưa đầy hai năm làm việc ở Tòa Kháng Án DC và tám năm làm chánh án liên bang ở DC.

Bà Jackson vào TCPV giữa lúc tòa án này kết thúc một nhiệm kỳ đầy ồn ào với dấu ấn không bao giờ quên là phán quyết 6-3 tuần trước hủy phán quyết Roe v. Wade, chấm dứt quyền phá thai gần 50 năm qua.

Mặc dù bà Jackson vào TCPV sẽ không làm thay đổi tỉ số 6-3 thẩm phán bảo thủ và cấp tiến, nhưng chuyên gia cho rằng tiếng nói và trình độ độc đáo của bà, gồm thời gian bà từng làm luật sư công, có thể giúp đem lại sự sinh động cho tòa án này. (Th.Long)

Người Việt

Đa Số Người Mỹ Bi Quan Về Nền Kinh Tế Đất Nước

 

Giá xăng ở Los Angeles, California hôm 22 Tháng Sáu, 2022. (Hình minh họa: Frederic J. Brown/AFP via Getty Images)

ĐA SỐ NGƯỜI MỸ BI QUAN VỀ NỀN KINH TẾ ĐẤT NƯỚC 

Người Việt 

WASHINGTON, DC (NV) — Một cuộc thăm dò mới đây cho thấy phần lớn người Mỹ, bao gồm gần 8/10 thành viên đảng Dân Chủ, cho rằng nền kinh tế đất nước đang bị chệch hướng và không có dấu hiệu khả quan, theo AP.

Cuộc khảo sát của AP và NORC Trung Tâm Nghiên Cứu Các Vấn Đề Công Cộng (AP-NORC) cho thấy, 85% người trưởng thành Mỹ nhận định đất nước đang đi sai hướng và 79% coi nền kinh tế Mỹ hiện nay là tệ hại. Tổng Thống Joe Biden đang phải đối mặt với những thách thức lớn trong khi cuộc bầu cử giữa kỳ vào Tháng Mười Một ngày càng đến gần.

Mặc dù tỷ lệ thất nghiệp hiện ở mức khá tốt (3.6%), phần lớn người Mỹ lại lo lắng nhiều hơn đến tình trạng lạm phát kéo dài, với giá xăng dầu và lương thực không ngừng leo thang. Đáng chú ý, có đến 67% người theo đảng Dân Chủ cho rằng điều kiện kinh tế đang rất tồi tệ.

Ông Chuck McClain (74 tuổi, Las Vegas), một thành viên đảng Dân Chủ trung thành, cho hay giá xăng và hàng hóa, cùng với chiến tranh Nga-Ukraine và sự chia rẽ chính trị nặng nề trong nước đã khiến nhiều người Mỹ cảm thấy Washington không đáp ứng đủ những gì họ cần.

Theo kết quả khảo sát, nhìn chung chỉ có 39% người Mỹ tán thành về khả năng lãnh đạo của Tổng Thống Biden, trong khi 60% không tán thành. Vào tháng trước, tỷ lệ chấp thuận của ông đã giảm xuống mức thấp nhất trong suốt nhiệm kỳ tổng thống và tiếp tục duy trì ở mức thấp. Xét về mặt kinh tế, vị tổng thống đảng Dân Chủ còn sụt giảm nặng nề hơn, với 69% có câu trả lời không đồng ý về chiều hướng kinh tế. Ở phía người theo đảng Dân Chủ, có 43% không tán thành cách ứng phó kinh tế của ông Biden.

Chỉ 14% tin rằng mọi thứ đang đi đúng hướng, giảm nhẹ so với mức 21% trong Tháng Năm và 29% ghi nhận vào Tháng Tư. Trong nửa đầu năm 2021, có đến một nửa số người Mỹ tán đồng với đường hướng phát triển của đất nước, song tỷ lệ này đều đặn đi xuống trong năm qua.

Trong những tuần gần đây, người dân Mỹ đã phải đón nhận nhiều tin xấu về kinh tế: lạm phát tiếp tục leo thang, lãi suất tăng đột ngột, chỉ số S&P 500 bước vào thị trường giá giảm và nhiều nhà kinh tế nghiêm túc dự đoán về một cuộc suy thoái. Tuy nhiên, chi tiêu của người tiêu dùng phần lớn đã giữ được tốc độ và việc tuyển dụng vẫn tăng nhanh là dấu hiệu cho thấy các gia đình và doanh nghiệp đã có thể chịu đựng một số trở ngại kinh tế.

Cuộc thăm dò được tiến hành từ ngày 23 đến 27 Tháng Sáu. Nhiều cuộc phỏng vấn đã được thực hiện sau khi Tối Cao Pháp Viện ngày 24 Tháng Sáu hủy bỏ phán quyết Roe kiện Wade và cho phép các tiểu bang cấm phá thai. Quyết định bị đa số người dân Mỹ phản đối, góp phần giải thích về thái độ bi quan nói chung của người dân về tình hình đất nước.

Cuộc thăm dò cho thấy sự không hài lòng của người dân toàn quốc đến từ cả hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa. 92% người theo đảng Cộng Hòa và 78% người theo đảng Dân Chủ cho hay đất nước đang đi sai hướng. (V.Giang)

Người Việt 

Mỹ Tiêu Diệt 'Thủ Lĩnh Cấp Cao' Của Nhóm Liên Kết Với Al-Qaeda Ở Syria Bằng Máy Bay Không Người Lái

 

Một máy bay không người lái MQ-9 Reaper trong một cuộc diễn tập tại căn cứ không quân Creech ở Nevada hôm 17/11/2015. (Isaac Brekken/Getty Images)

MỸ TIÊU DIỆT 'THỦ LĨNH CẤP CAO' CỦA NHÓM LIÊN KẾT VỚI AL-QAEDA Ở SYRIA BẰNG MÁY BAY KHÔNG NGƯỜI LÁI

Quang Nhật 

Theo tin từ Aljazeera, quân đội Mỹ cho biết họ đã thực hiện một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái nhắm vào Abu Hamzah al Yemeni, thủ lĩnh cấp cao của nhóm liên kết với al-Qaeda, Hurras al-Din. Theo quân đội Mỹ, họ đã hoàn thành mục tiêu tiêu diệt trùm khủng bố này.

Hãng tin Aljazeera dẫn nguồn tin từ Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ cho biết hôm thứ Hai (27/6), quân đội Mỹ đã thực hiện cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, tiêu diệt Abu Hamzah al Yemeni, “thủ lĩnh cấp cao” của tổ chức khủng bố Hurras al-Din liên kết với al-Qaeda. Cuộc tấn công diễn ra khi hắn đang di chuyển một mình trên một chiếc mô tô.

Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ bổ sung thêm rằng cuộc tấn công của họ không gây thương vong cho dân thường.

“Việc loại bỏ thủ lĩnh cấp cao này sẽ làm gián đoạn khả năng của al-Qaeda trong việc thực hiện các cuộc tấn công chống lại công dân Mỹ, đối tác của chúng tôi và dân thường vô tội trên khắp thế giới”, tuyên bố cho biết thêm.

Cuộc tấn công diễn ra 10 ngày sau khi một cuộc không kích hiếm hoi của lực lượng quân đội Mỹ ở tây bắc Syria nhằm bắt giữ một thủ lĩnh hàng đầu của ISIS, theo Abcnews.

Lực lượng Phòng vệ Dân sự Syria, một tổ chức nhân đạo, cho biết trong một tweet rằng một người đàn ông đã thiệt mạng ngay trước nửa đêm sau khi xe máy của ông ta bị hai quả rocket bắn vào, đồng thời cho biết thêm rằng họ đã chuyển thi thể đến cơ quan pháp y ở thành phố Idlib, theo Aljazeera. 

Tổ chức Huras al-Din, được Mỹ liệt kê trong danh sách tổ chức khủng bố, được thành lập vào năm 2018 bởi những người ủng hộ al-Qaeda.

Vào tháng 6/2020, quân đội Mỹ đã giết chết Khaled Aruri, một chỉ huy hàng đầu của Jordan cùng với Huras al-Din, cũng ở Idlib. Trước đó, một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào tháng 12/2019 đã giết chết một chỉ huy cấp cao của Huras al-Din là Jordan Bilal Khuraisat, còn được gọi là Abu Khadija al-Urduni.

Các cuộc không kích riêng rẽ của Mỹ ở Syria cũng đã giết chết chỉ huy thứ hai của al-Qaeda, Abu Kheir al-Masri, vào năm 2017, thủ lĩnh đầu tiên của ISIL (ISIS), Abu Bakr al-Baghdadi, vào năm 2019, và người kế nhiệm hắn, Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurayshi, vào tháng Hai.

Quang Nhật 

Ức Trai Thi Tập - Nguyễn Trãi - Bài 1, 2, 3

 GIỚI THIỆU

Trân trọng giới thiệu đến quý Thầy Cô, Đồng Môn và Thân Hữu 

Loạt bài của thầy Dương Anh Sơn về 105 bài thơ trong Ức Trai Thi Tập của Nguyễn Trãi được chuyển sang lục bát.

"Chào BBT,

Tôi sẽ bắt đầu gửi tiếp lần lượt 105 bài thơ trong Ức Trai Thi Tập của Nguyễn Trãi được chuyển sang lục bát và xuất bản năm 2009 tại Saigon. Lần nay, tôi sẽ hiệu đính và chỉnh sửa những chỗ sai sót cũng như bổ sung thêm cho hoàn chỉnh. 

Việc đưa những tác phẩm cổ điển lên trang mạng của N.H.H.N. nhắm đến một số độc giả hiểu biết và quan tâm đến những giá trị của văn học Việt nam nói riêng và các mảng văn học khác nói chung. 

Một lần nữa xin cám ơn BBT đã mất nhiều công sức và thì giờ để chỉnh sửa cho phù hợp trước khi cho lên trang mạng."

Trân trọng 

NHHN 

ỨC TRAI THI TẬP (抑 齋 詩 集) - NGUYỄN TRÃI (阮  廌)

THỜI KỲ LƯU LẠC KHI GIẶC MINH XÂM LƯỢC (Khoảng 1407-1417) - (14 bài)

Bài 1 

LOẠN HẬU ĐÁO CÔN SƠN CẢM TÁC                           亂後到崑山感作

山在支碑社。陳元旦退休處。山有凊虛洞。下有透玉橋。陳法螺庵居。玄光亦卓錫于此。

(Sơn tại Chí Hãn xã, Trần Nguyên Đán thoái hưu xứ, sơn hữu Thanh Hư động, hạ hữu Thấu Ngọc kiều. Trần Pháp Loa am cư . Huyền Quang diệc trác tích vu thử) **

Nhất biệt gia sơn kháp thập niên,                                                 一別家山恰十年,

Quy lai tùng cúc bán tiêu nhiên.                                                  歸來松菊半翛然。

Lâm tuyền hữu ước na kham phụ,                                               林泉有約那堪負,

Trần thổ đê đầu chỉ tự liên.                                                        塵土低頭只自憐。

Hương lý tài qua như mộng đáo,                                                 鄉里纔過如夢到,

Can qua vị tức hạnh thân tuyền (toàn).                                         干戈未息幸身全。

Hà thời kết ốc vân phong hạ,                                                       何時結屋雲峰下,

Cấp giản phanh trà, chẩm thạch miên                                          汲澗烹茶枕石眠。 

Nguyễn Trãi                                                                        阮 廌     

DỊCH NGHĨA:

Một lần rời chốn núi quê nhà vừa đúng mười năm - Về đây, nửa phần cây hoa cúc và tùng đã tan hoang - Suối rừng đã ước hẹn sao đành chịu sự phụ bạc – Cúi đầu xuống đất bụi mà thương cảm cho mình – Xóm làng đi qua cứ ngỡ như đến với giấc mộng – Binh đao loạn lạc chưa hết, may mắn sao thân vẫn còn – Bao giờ mới có thể làm được căn nhà dưới chân núi mây này? Và (bao giờ) mới lấy nước khe suối để pha trà rồi gối trên đá để ngủ?

DỊCH THƠ:       

SAU LOẠN, CẢM TÁC KHI ĐẾN CÔN SƠN

Mười năm rời chốn núi quê,

Về đây tùng, cúc nửa bề tan hoang.

Sao đành lỗi hẹn suối ngàn,

Cúi đầu đất bụi  miên man dạt dào.

Qua làng cứ ngỡ chiêm bao,

Lửa binh chưa dứt may sao thân còn!

Bao giờ nhà dựng dưới non,

Nước khe, trà hãm gối nồng đá mây?!     

CHÚ THÍCH:

** Núi (Côn Sơn) ở Chí Hãn, nơi Trần Nguyên Đán ở khi lui về. Núi có động Thanh Hư. Phía dưới có cầu Thấu Ngọc. Pháp Loa đời Trần dựng am nơi đây. Huyền Quang cũng sừng sững cao vời với chiếc gậy tầm xích chốn này.

- kháp 恰: vừa vặn, vừa đúng, vừa khớp.

- tiêu nhiên 翛 然:  tan nát, hư hao.

- hữu ước 有 約: đã có hẹn hò.

- na kham phụ 那 堪 負: sao lại chịu được sự phụ bạc, ruồng rẫy.

-  tự liên 自 憐: thương mình xót xa, dạt dào.

- tài qua 纔 過: vừa mới đi qua, đi qua vừa xong..... 

- cấp giản 汲 澗: múc lấy nước khe suối.

- thạch miên 石 眠: giấc ngủ gối trên đá.    

Bài 2  

QUY CÔN SƠN CHÂU TRUNG TÁC                               歸 崑 山 舟 中 作       

Thập niên phiêu chuyển thán bồng bình,                                       十年飄轉嘆蓬萍,

Qui tứ dao dao nhật tự tinh                                                          歸思搖搖日似旌。

Kỷ thác mộng hồn tầm cố lý,                                                      幾托夢魂尋故里,

Không tương huyết lệ tẩy tiên huỳnh.                                            空將血淚洗先熒。

Binh dư cân phủ ta nan cấm,                                                       兵餘斤斧嗟 難禁,

Khách lý giang sơn chỉ thử tình.                                                 客裡江山只此情。 

Uất uất thốn hoài vô nại xứ                                                         灪灪寸懷無奈處,

Thuyền song thôi chẩm đáo thiên minh                                         船窗推枕到天明。

Nguyễn Trãi                                                                        阮 廌    

DỊCH NGHĨA:

Mười năm trôi giạt như cỏ bồng, như cánh bèo - Hằng ngày chuyện quay về quê cứ nôn nao lo nghĩ hoài - Biết bao lần tìm về làng xưa bày ra trong hồn mộng – Đèn soi của cha ông chỉ có thể rửa sạch  bằng lệ máu – Sau khi loạn dứt, làm sao ngăn cấm chuyện búa rìu - Ở nơi đất khách chỉ còn tình yêu non nước này - Tấc lòng buồn bực không chốn nào chịu được - Gối nằm bên song cửa thuyền cho đến khi trời sáng      

DỊCH THƠ:  

CẢM TÁC TRÊN THUYỀN VỀ CÔN SƠN

Bèo trôi, bồng giạt mười năm,

Chuyện về lòng cứ, đăm đăm mỗi ngày.

Tìm quê, hồn mộng vẫn bày,

Soi đèn sạch lệ máu này cha ông.

Khó ngăn rìu búa, loạn xong,

Nước non đất khách chỉ còn tình thôi!

Tấc lòng buồn nhớ không nguôi,

Cửa thuyền gối đẩy đến trời sáng lên.    

CHÚ THÍCH:

- phiêu chuyển 飄 轉: thay đổi như gió thổi nhiều nơi.

- bồng bình 蓬 萍: cỏ bồng và bèo nổi.

- qui tứ 歸 思: lòng lo nghĩ việc quay về nhà.

- dao dao 搖 搖: nôn nao, tinh thần không tự chủ.

- tự tinh  似 旌: giống như cờ bay. Chỉ sự không yên ổn.

- kỷ thác mộng hồn 幾 托 夢 魂: bao lần bày ra hồn trong giấc mộng. (thác 托: nâng, nhấc, khay bưng đồ, bày ra, trách nhiệm...

- không tương huyết lệ tẩy 空 將 血 淚 洗: sẽ rửa sạch không còn gì máu của nước mắt, máu của sự đau đớn tột cùng (dân gian: "chảy máu mắt!')

- tiên huỳnh 先 熒: ánh đèn soi sáng của tiên tổ, cha ông.

- binh dư 兵 餘: sau cơn binh loạn.

- cân phủ 斤 斧: búa rìu. Chỉ việc những tị hiềm, thù oán v.v… trở thành mối đe dọa, áp lực lên các hoàn cảnh con người.

- uất uất  灪 灪: buồn bực, lo lắng.

- thốn hoài 寸懷: tấc lòng mong nhớ.

- vô nại xứ  無 奈 處: không biết làm sao đây, không chịu được, không dứt được.

- thôi chẩm 推 枕: đẩy gối, trằn trọc không ngủ được.

* Bản của Dương Bá Cung (S.Đ.D tr.77) câu 4 dùng chữ “tiên huỳnh 先 熒 ” hợp lý hơn bản do Đào Duy Anh hiệu đính dùng chữ "tiên doanh 先 塋 " có nghĩa là mồ mả cha ông, tổ tiên vì chữ “doanh” không hiệp vần lắm với các câu khác (S.Đ.D, tr 251).    

Bài 3  

THÍNH VŨ                                                                            聽 雨 

 

Tịch mịch u trai lý,                                                                    寂寞幽齋裹,    

Chung tiêu thính vũ thanh.                                                         終宵聽雨聲。

Tiêu tao kinh khách chẩm,                                                         蕭騷驚客枕,   

Điểm trích sổ tàn canh.                                                              點滴數殘更。    

Cách trúc xao song mật,                                                            隔竹敲窗密,      

Hòa chung nhập mộng thanh.                                                                 和鐘入夢清。      

Ngâm dư hồn bất mị,                                                                吟餘渾不寐,       

Đoạn tục đáo thiên minh.                                                          斷續到天明。 

Nguyễn Trãi                                                                         阮 廌           

DỊCH NGHĨA:         

Trong phòng mờ tối và vắng lặng - Suốt đêm chỉ nghe tiếng mưa – Khách sợ nằm với chiếc gối lòng buồn não nề - Đếm giọt mưa rơi cho đến khi hết canh - Cửa sổ đóng kín khua đập bởi tiếng trúc xa xôi - Tiếng chuông hòa vào giấc mộng trong trẻo nhẹ nhàng – Ngâm thơ xong vẫn không say ngủ được - Trằn trọc cho đến khi trời chớm sáng.

DỊCH THƠ:

NGHE MƯA

Trong phòng mờ tối lặng yên,

Tiếng mưa nghe suốt thâu đêm rì rào.

Não nề khách sợ gối sao!

Giọt mưa đếm mãi đã vào tàn canh.

Trúc khua song kín xa xăm,

Hòa vào giấc mộng chuông ngân trong ngời.

Ngâm xong ngủ chẳng say vời,

Dứt rồi lại tiếp đến trời sáng lên!

CHÚ THÍCH:

- chung tiêu 終 宵: suốt đêm.

- tiêu tao 蕭 騷: buồn bã, hắt hiu, não nề.

- điểm trích 點 滴: giọt nước rơi từng giọt.

- sổ  數: đếm, tính lượt.

- cách  隔: xa xôi, ngăn cách, ngăn trở...

- xao 敲: gõ, đập cửa.

- mật  密: kề liền, kín đáo, bí mật, rậm rạp.

- mộng thanh 夢 清: giấc mộng trong trẻo, nhẹ nhàng.

- hồn 渾: nước vẩn đục, đều, cùng, khắp cả, vỏn vẹn, vẫn còn, hoàn toàn, hồn hậu...

- bất mị 不 寐: không ngủ say được.

- đoạn tục 斷 續: đứt đoạn rồi lại tiếp tục. Chỉ giấc ngủ chập chờn, trằn trọc .

- thiên minh 天 明:  lúc trời rạng sáng, trời chớm sáng ....

(Lần đến: Ư.T.T.T/ Nguyễn Trãi: Bài 4, 5, 6/105 bài)

Dương Anh Sơn