Sự Tích Bánh Nậm

 

SỰ TÍCH BÁNH NẬM Những kỳ thi hương dưới thời Chúa Võ Vương - Nguyễn Phúc Khoát, sĩ tử Phú Yên ra thi, không có ai đậu cả nhưng để lại cho xứ Huế, một thứ bánh, gọi tên là bánh nắm, sau này trở thành tên bánh nắm. Bánh nắm là loại bánh đặc thù của người Phú Yên, gạo ngâm qua đêm, xay bằng cối đá, gạo thành bột, bột với một ít muối, bắc lên bếp, cho lửa nhỏ, vừa đủ nóng, lấy 2 chiếc đũa tre bảng lớn, ngồi kẹp, từ từ bột chín dần nhắc xuống, quy trình làm bột gọi là giáo bột. Hột Đậu xanh xay cho nát làm đôi, ngâm nước qua đêm, lượt lấy vỏ, chỉ còn hột, hầm cho chín nhão, sau đó nêm nếm và bỏ vô chảo xào cho khô, đó là nhân bánh nắm. Cũng chiếc đũa tre bảng lớn đó, quẹt bột cho nhiều, bỏ nhân đậu xanh chính giữa, gói lại bằng lá, đem đi hấp, có thể một người ăn khoảng 2 cái là no, ngay thời kỳ đầu bánh lấy ra, lột lá chuối, nắm ăn luôn mà không cần nước chấm, nên gọi là bánh nắm. Chỉ có gạo ở Phú Yên mới làm bánh nậm, bánh bèo, bánh xèo, bánh ướt, bánh hỏi ngon mà thôi, vì khi làm ra bột rồi chế biến các loại bánh trên, bánh rất dai và để lâu không sợ bị thiu. Khi thi Ông sĩ tử họ Trần đó, biết chắc chắn mình sẽ không được đậu, ông ở lại Kinh Đô 3 năm nữa vừa học, vừa làm, chờ kỳ thi mới, không biết làm công việc gì, ông làm bánh nắm, đem đi bán khắp kinh thành, bánh nắm trở nên nổi tiếng. Bánh nắm của sĩ tử Phú Yên lọt vào cung Chúa, Chúa Võ Vương là dân gốc Nghệ An, sinh ra ở Huế, nói giọng rất nặng. Ngài không gọi được bánh nắm, mà chỉ gọi là bánh nậm, từ đó dân xứ Phú Xuân gọi là bánh nậm, không có người dân nào dám cãi lời Chúa Võ Vương. Bánh nậm qua những bàn tay của mấy o Tôn Nữ, bánh làm mỏng hơn, nhỏ hơn, nhân bánh được gói nằm trong, lớp bột bao phủ bên ngoài, nhìn vô thì đẹp, nhưng phải ăn rất nhiều bánh mới no được, tốn rất nhiều lá chuối, bánh nậm ở Xứ Thần Kinh phải ngồi đàng hoàng, lột ra từng cái rồi mới ăn và phải có nước chấm. Người Phú Yên, cũng không còn gọi là bánh nắm, mà gọi là bánh nậm, nhưng bánh nậm Phú Yên có những nét riêng của nó theo phong thổ, bánh nậm Phú Yên bột nhiều hơn, lớn hơn và dầy hơn, nước chấm chua chua, ngọt ngọt, nhưng không cay bằng xứ Huế. Oklahoma August 25, 2020 THÍCH NGUYÊN NGUYỆN