Đâu Mới Là Nghỉ Ngơi Thật Sự?

 

Ảnh: Freepik.

ĐÂU MỚI LÀ NGHỈ NGƠI THẬT SỰ? CHUYÊN GIA TIẾT LỘ CÁCH THỨC NGHỈ NGƠI MANG LẠI LỢI ÍCH TO LỚN NHẤT CHO SỨC KHỎE 

Vũ Dương

Nghỉ ngơi thật sự là thế nào? Làm một giấc thật ngon vào mỗi dịp cuối tuần? Làm một chuyến du lịch để giải tỏa căng thẳng trong một tuần làm việc? Nhưng thực tế, thường thì càng nghỉ ngơi ta lại càng cảm thấy mệt mỏi. Tại sao như vậy? Có lẽ chúng ta đã hiểu sai về việc nghỉ ngơi, bài viết này sẽ phân tích cho chúng ta hiểu nên nghỉ ngơi thế nào để mang lại lợi ích lớn nhất cho sức khỏe.

Tại sao bạn vẫn cảm thấy mệt mỏi dù đã ngủ một giấc kéo dài 11 giờ? Tại sao bạn tiêu một khoản tiền lớn cho những kỳ nghỉ lên rừng xuống biển, nhưng vẫn không tăng thêm nhiệt huyết cho cuộc sống?

Cũng có người bảo rằng nếu bạn đi hát Karaoke, hộp đêm, hoặc công viên giải trí, bạn có thể quên đi nỗi buồn của mình và bắt đầu một ngày mới với nhiều năng lượng hơn, nhưng sau khi bạn thỏa sức đam mê, trở về nhà lại cảm thấy không có gì ngoài sự trống rỗng trong tâm?

Liệu chúng ta có thực sự hiểu được hàm nghĩa của nghỉ ngơi là gì? Liệu rằng chúng ta đã nghỉ ngơi đúng cách chưa? Đó là ngủ một giấc cho đã, hoặc vui chơi cho thật thỏa thích? Cùng nhóm bạn đi hát Karaoke giải tỏa cảm xúc sau khi đã chén một bữa no căng?

Kỳ thực, hàm nghĩa thật sự của nghỉ ngơi là khôi phục thể trạng, thả lỏng đầu óc, thoải mái tinh thần, khi bạn lần nữa bước vào công việc hay học tập liền cảm thấy mình như một con người mới với tinh lực tràn trề. 

Nếu phương thức nghỉ ngơi của bạn không mang lại cho bạn những điều này, thế thì dù cái tên của những hoạt động này nghe có vẻ thoải mái, hay tuyệt vời đến đâu, thì nó đều là một sai lầm.

Trước tiên, hãy xem chúng ta có những ngộ nhận nào về việc nghỉ ngơi.

Người lao động trí óc, việc ngủ bù với bạn là không có ích gì

Bạn soạn thảo văn bản cả một ngày, chủ trì cuộc họp cả một ngày, và khi tất cả đều xong xuôi, bạn thở dài: “Mệt quá! Hôm nay mình phải ngủ một giấc cho đã mới được”. Hiểu biết thông thường khiến phản ứng đầu tiên của chúng ta mỗi khi cảm thấy mệt mỏi là “đi nằm tý đã”. Nhưng đây lại là một cái bẫy.

Ngủ đúng là một hình thức nghỉ ngơi hữu hiệu, nhưng nó chủ yếu phù hợp với những người thiếu ngủ hoặc những người lao động chân tay. Đối với những người lao động chân tay mà nói, “mệt mỏi” chủ yếu là do cơ thể sản sinh ra một lượng lớn acid, nếu trong người cảm thấy rất mệt thì nên áp dụng phương thức nghỉ ngơi tĩnh lặng. Bằng cách ngủ, có thể khiến năng lượng đã mất được bổ sung và loại bỏ chất thải được tích tụ. Nếu không mệt quá, bạn cũng có thể nằm xuống giường một lúc, nhắm mắt nghỉ ngơi, để các cơ và dây thần kinh toàn thân thả lỏng hoàn toàn rồi mới đứng dậy vận động.

Nhưng nếu bạn đang ngồi trong văn phòng làm việc, phần vỏ bộ não cực kỳ hưng phấn, trong khi thân thể lại ở trạng thái hưng phấn thấp, đối với loại mệt mỏi này, giấc ngủ không khởi được tác dụng gì lớn (trừ khi bạn thức khuya tăng ca không thể ngủ đủ giấc như người bình thường). Vì điều bạn cần không phải là phục hồi năng lượng thân thể thông qua sự “tĩnh chỉ” (yên lặng), mà là tìm việc gì đó để thả lỏng đầu não. Bằng cách đó, bạn có thể hiểu tại sao bạn vẫn uể oải trong người dù không đi chơi hai ngày cuối tuần, nhưng bạn chỉ cần bơi nửa tiếng sau khi tan ca liền cảm thấy tinh thần phấn chấn hẳn.

Không cần phải dừng lại, chỉ cần thay đổi

Nếu giấc ngủ đã không thể giúp đầu não chúng ta nghỉ ngơi, vậy chúng ta có thể làm cách gì? Câu trả lời là không phải dừng hoạt động, mà chỉ thay đổi nội dung của hoạt động. Hơn mười tỷ tế bào thần kinh trong vỏ não có các chức năng khác nhau, và chúng được sắp xếp để tạo thành các vùng chức năng kết hợp khác nhau, vùng này hoạt động thì vùng kia nghỉ ngơi.

Vì vậy, bằng cách thay đổi nội dung hoạt động, có thể khiến các vùng khác của đầu não được nghỉ ngơi. Nhà tâm sinh lý học Ivan Sechenov đã thực hiện một thí nghiệm. Để loại bỏ tình trạng mệt mỏi cánh tay phải, ông áp dụng hai phương pháp – một là để hai tay nghỉ ngơi trong yên lặng, cách kia là cho phép tay trái di chuyển đúng cách trong khi tay phải để yên, sau đó kiểm tra sức nắm của tay phải trên máy đo độ mỏi. Kết quả cho thấy tình trạng mỏi tay phải được giải quyết mau lẹ hơn trong tình huống tay trái hoạt động. Điều này chứng tỏ việc thay đổi nội dung hoạt động của con người quả thực là phương thức nghỉ ngơi tích cực.

Ví dụ, nếu bạn viết một văn bản thiết kế kéo dài 5 giờ vào thứ Sáu, thì tốt hơn là bạn nên cắt tỉa những chậu cây của mình vào ngày hôm sau thay vì ngủ nướng đến trưa. Còn có một điểm, khi bạn không thể chuyển từ công việc trí óc sang công việc chân tay, nếu không ngại thì bạn hãy chuyển sang phần công việc trí óc khác.

Jean-Jacques Rousseau, nhà tư tưởng khai sáng xuất sắc của Pháp, đã nói về kinh nghiệm của mình như sau: “Tôi vốn không phải là người sinh ra để nghiên cứu học vấn, bởi tôi chỉ cần động não lâu một chút liền cảm thấy mệt mỏi, và tôi thậm chí không thể tập trung tinh lực vào một vấn đề duy nhất trong nửa giờ đồng hồ. Tuy nhiên, tôi đã giải quyết mấy vấn đề khác nhau liên tiếp và thậm chí không bị gián đoạn, tôi có thể suy ngẫm mỗi từng vấn đề một cách thoải mái và vui vẻ, nhờ vậy mà tôi có thể loại bỏ sự mệt mỏi mà không cần phải nghỉ ngơi đầu óc một lúc. Vì vậy, tôi đã sử dụng đầy đủ đặc điểm mà tôi tìm thấy này vào trong nghiên cứu học vấn của mình, tiến hành nghiên cứu luân phiên đối với một vài vấn đề. Như vậy thì dù làm việc cật lực cả ngày cũng không cảm thấy mệt mỏi”. 

Vì vậy, nếu bạn có một số vấn đề cần giải quyết, tốt hơn là bạn nên xen kẽ chúng hơn là hoàn thành một vấn đề và bắt đầu vấn đề thứ hai, vì điều đó sẽ nhanh chóng cạn kiệt tinh lực.

Nghỉ ngơi tốt nhất là để bạn thắp lại niềm vui đối với cuộc sống

Sự kiệt sức của chúng ta chủ yếu đến từ việc cảm thấy nhàm chán với thói quen sống không chút thay đổi của mình. Vì vậy, những hạng mục nghỉ ngơi tốt nhất chính là những hoạt động cho phép chúng ta tìm lại niềm đam mê của mình đối với cuộc sống và công việc. Nếu như bạn làm xong một việc mà có thể reo lên một cách vui sướng rằng “ngày mai lại là một ngày mới”. Thì đây là cách tốt nhất để bạn khôi phục lại nhiệt huyết và điều tiết cảm xúc. Nhưng đáng tiếc, chúng ta lại thường thiếu trí tưởng tượng về sự “nghỉ ngơi”, các phương pháp mà chúng ta có thể nghĩ đến nếu không phải là ngủ cho đã thì là vui chơi cho thật thỏa thích.

Chúng tôi cung cấp cho bạn danh sách một số hoạt động dưới đây, ý tưởng cơ bản là để giải quyết “mệt mỏi” bằng cách “làm”, dùng nghỉ ngơi tích cực để thay thế buông thả tiêu cực. Tất nhiên, phương pháp nào phù hợp nhất với bạn vẫn tùy thuộc vào bạn khám phá. Trên thực tế, nếu bạn nghĩ rằng quét dọn nhà cửa là cách nghỉ ngơi thoải mái hơn là chơi tàu lượn siêu tốc, thế thì bạn cứ làm đi, đừng để ý người khác đang chơi gì.

Bạn có thể:

1. Dành 2 giờ để xem hoạt hình, tiểu thuyết hoặc truyện cười khiến bạn vui vẻ thay vì đi hát Karaoke.

2. Cố gắng từ bỏ việc đi đến quán bar vào tối thứ bảy, đi ngủ lúc 10 giờ, sau đó thức dậy lúc 7 giờ, đi bộ xuống phố đi dạo hoặc tập thể dục buổi sáng mà bạn chưa bao giờ tập thử, bạn sẽ thấy rằng ngày này có thể khác với hàng trăm hàng nghìn ngày cuối tuần trước đây.

3. Ngừng tìm niềm vui ở những khu nghỉ dưỡng mà bạn đã đến không biết bao nhiêu lần. Tìm một con phố mà bạn chưa từng đến và đi bộ qua đó, bạn sẽ nhận thấy trong thành phố mà bạn phát ngán này cũng có chỗ hay mà bạn chưa từng biết đến.

4. Đi du lịch, mà không thay đổi địa điểm để giải trí. Rồi đi đến một nơi và tò mò về chính nơi đó, cảm thấy hài lòng về chuyến đi của bạn và cảm nhận cuộc sống bên ngoài như thế nào so với trải nghiệm của chính bạn. Thay vì một chuyến bay dài 5 giờ, chẳng qua là đổi nơi chơi mạt chược, đổi nơi bơi lội, đổi nơi chơi bóng …

5. Học một kỹ năng mới từ cuối tuần này, chẳng hạn như chơi đàn điện tử, đánh trống … Thực hành hơn 1 giờ vào mỗi ngày cuối tuần.

6. Đi xã giao. Đừng nghĩ rằng việc đó luôn khiến người ta mệt mỏi. Mặc dù nó hơi căng thẳng hơn so với đọc sách, nhưng nó cũng có thể khiến bạn phấn khích hơn và nhận được nhiều sự đồng cảm hơn. Bạn nên dành hai hoặc ba ngày một tuần để giao thiệp với những người bên ngoài vòng tròn công việc và người thân của bạn. Nó giúp bạn không đến nỗi mất đi bản tính hoạt bát của mình trong vận hành máy móc với công việc buồn tẻ ngày qua ngày. Các bạn nữ rất cần đi ra ngoài và gặp gỡ bạn bè, những khoảnh khắc này bạn sẽ trở thành tâm điểm với những chiếc váy bay bổng.

7, Hãy làm chút chuyện khó khăn, nếu tinh thần của bạn đang rất khẩn trương. Các nhà tâm lý học đã phát hiện ra rằng cách giải tỏa căng thẳng là giải quyết những vấn đề đòi hỏi thần kinh khẩn trương mới có thể giải quyết. Có lần một vị tổng giám đốc sắp bị suy nhược thần kinh đến gặp bác sĩ để tư vấn cách chữa trị, ông ta nhận được đơn thuốc là đến sở thú và trở thành người huấn luyện sư tử. Kết quả sau một tháng ông đã phục hồi hoàn toàn. Cho nên khi áp lực đặc biệt cao, bạn có thể tìm một công việc khác cho mình, nhưng không phải là một công việc tương tự như bạn vẫn đang làm. Ví dụ, làm tình nguyện viên tại một trại trẻ mồ côi, hoặc bắt đầu với tư cách là người học việc trong một nhà máy cơ khí phức tạp, hoặc làm một bài toán siêu phức tạp.

Khi cần nghỉ ngơi thì hãy nghỉ ngơi

Những người trân trọng cuộc sống thường tìm kiếm sự nghỉ ngơi bằng bất cứ giá nào. Nghỉ ngơi 10 ngày, nửa tháng, rồi họ trở lại. Khi nhìn lại lần nữa, thật là một sự thay đổi đáng kinh ngạc! Họ như một người mới được sinh ra, tràn trề sức sống, tinh thần sung mãn với những kế hoạch mới và khát vọng mới về cuộc sống. Họ đã tiếp thêm nhiên liệu, xóa tan mệt mỏi và có thêm động lực để ra khơi.

Dành một chút thời gian để nghỉ ngơi có thể cung cấp cho bạn rất nhiều năng lượng, thể lực và sức mạnh để làm bất kỳ công việc nào, đối phó với mọi loại vấn đề, để bạn có thể hiểu đúng và hạnh phúc về cuộc sống. Trên thế giới còn có khoản đầu tư thời gian nào khác có lợi hơn như vậy không?

Khi nghe ai đó nói rằng anh ta quá bận rộn với công việc và không có thời gian để nghỉ ngơi, thì cảm thấy người này có chút không bình thường. Hoặc khả năng của anh ta không đủ để đương đầu với nghiệp vụ của mình, hoặc công việc của anh ta thiếu tính hệ thống; hoặc anh ta quản lý nhân viên quá tệ đến nỗi khi anh ta rời đi, công việc không cách nào vận hành; hoặc có thể do anh ta sống quá ích kỷ nên không có cấp dưới hay đồng đội, thậm chí anh ta không chịu hy sinh thời gian để đi vệ sinh. Đương nhiên, nếu công việc của anh ta không có kế hoạch và không có hệ thống, ngay khi anh ta rời cương vị thì mọi việc không cách nào vận hành, tự nhiên anh ta sẽ không thể nghỉ ngơi.

Nhưng nếu anh ta là một người có tổ chức, nếu công việc của anh ta có hệ thống, có kế hoạch giúp anh ta được nghỉ ngơi đầy đủ thì đây là một khoản đầu tư tốt cho công việc kinh doanh. Bởi vì được nghỉ ngơi, tư duy của anh ta sẽ tập trung hơn, tinh thần của anh ta sẽ sung mãn hơn, nhờ đó, tuổi thọ của anh ta sẽ kéo dài hơn, giá trị của cuộc sống có thể được phản ánh và phát huy đầy đủ hơn. 

Mọi người nên bỏ tư tưởng chỉ lo công việc không để ý nghỉ ngơi. Quan niệm “mạng sống chưa hết, phấn đấu không ngừng” là sai lầm, và cần được loại bỏ khỏi tâm trí bạn ngay lập tức. Nếu không, bạn chưa kịp đi hết tiến trình sinh mạng mà bạn muốn đi hết thì đã an nghỉ dưới lòng đất rồi. Đến lúc đó, bao nhiêu lý tưởng, tương lai và sự nghiệp của bạn chẳng phải đều tan thành bọt nước cả sao? Vì vậy, một người không nỡ bỏ thời gian nghỉ ngơi chắc chắn không phải là người thông minh.

Nói từ góc độ nhân tính thì việc nghỉ ngơi có lợi nhiều hơn là bất lợi, người xưa có câu: “Những lúc mắc bệnh, bất kỳ người nào cũng là người xấu”. Ngay cả những người hiền lành nhất cũng có thể trở nên vô lý và cáu kỉnh khi họ kiệt quệ về thể chất và suy nhược về tinh thần. Do đó, khi cần nghỉ ngơi thì bạn hãy nghỉ ngơi.

Theo Sound of Hope

Vũ Dương biên dịch