- Bộ Ngoại Giao và Ông Lê Xuân Khoa hiệp sức nhằm đánh bại điều luật chống CPA của DB Christopher Smith
Ts. Nguyễn Đình Thắng Ngày 30 tháng 11, 2024 http://machsongmedia.org Đầu tháng 2, 1995, DB Smith đưa vào Dự Luật Chuẩn Chi Ngân Sách Đối Ngoại (H.R. 1561) điều khoản tu chính được mệnh danh là “điều luật chống CPA”, cấm tài trợ việc hồi hương thuyền nhân Việt Nam bằng ngân sách Hoa Kỳ cho đến khi mọi thuyền nhân ở các trại cấm được tái phỏng vấn tị nạn bởi nhân viên di trú Hoa Kỳ theo tiêu chuẩn tị nạn của Hoa Kỳ. Điều luật này được Tiểu Ban Nhân Quyền và Hoạt Động Quốc Tế mà DB Smith là Chủ Tịch thông qua dễ dàng, nhưng gặp phải sự chống đối mãnh liệt khi được đưa ra biểu quyết trước Ủy Ban Đối Ngoại ngày 19 tháng 5, 1995. Để đánh bại nó, Bộ Ngoại Giao tìm được đồng minh nơi Dân Biểu Doug Bereuter, đảng Cộng Hòa - Nebraska, lúc ấy là Chủ Tịch Tiểu Ban Châu Á – Thái Bình Dương. Cả bên ủng hộ lẫn bên chống đối đều dốc sức vận động từng thành viên của Uỷ Ban Đối Ngoại. Hình 1 -- Nữ nghệ sĩ Kiều Chinh và Ts. Trần Văn Hải trong phái đoàn BPSOS vận động Quốc Hội chống cưỡng bức hồi hương thuyền nhân Bản lập trường của BPSOS Để phục vụ cuộc vận động, đầu tháng 5, Luật Sư Lê Chí Thảo và tôi cùng biên soạn Bản Lập Trường của BPSOS. Khởi đầu, chúng tôi nhận định về các khiếm khuyết nghiêm trọng trong thanh lọc dưới chương trình CPA và sự tắc trách của Cao Uỷ Tị Nạn LHQ trước các khiếm khuyết này, làm cho hơn 90% thuyền nhân bị từ chối tư cách tị nạn. Kế đến, chúng tôi đề nghị “Giải Pháp Công Bằng và Nhân Đạo” bao gồm: (1) Tuyệt đối không dùng ngân sách của Hoa Kỳ để cưỡng ép thuyền nhân về nơi họ bị đàn áp, (2) dùng tiêu chuẩn luật tị nạn của Hoa Kỳ để cứu xét tư cách tị nạn của các thuyền nhân, và (3) tái định cư những ai được xét là tị nạn trong phạm vi số chỗ mà Hoa Kỳ dành sẵn cho người tị nạn trong khu vực Đông Á. Xem tài liệu tham khảo bên dưới. Chúng tôi cùng lập trường với DB Smith: Thanh lọc dưới CPA hoàn toàn bất công, phải “xoá bài làm lại từ đầu”. Bản lập trường của SEARAC Ông Lê Xuân Khoa có chủ trương chống đối DB Smith, với quan điểm đăng trong ấn phẩm của SEARAC có tên là The Bridge, Số Hè 1995. Ông ta chỉ trích DB Smith, tuy xuất phát từ thiện chí, đã gây hại cho thuyền nhân ở các trại và gây phẫn nộ cho các quốc gia tạm dung vì làm cho Hoa Kỳ phải vi phạm cam kết quốc tế dưới chương trình CPA. Theo Ông Lê Xuân Khoa, Việt Nam đã thay đổi và chính quyền nói chung không còn đàn áp nhân quyền có hệ thống: “Riêng với tôi, tôi đã viếng thăm Việt Nam nhiều lần từ năm 1991. Tôi cũng không tin rằng có bất kỳ sự kỳ thị hay đàn áp có hệ thống nào. Rõ ràng chính quyền Việt Nam, với sự chấm dứt Chiến Tranh Lạnh, đã chuyển từ lập trường Cộng sản cứng rắn sang nền kinh tế thị trường tự do.” Ông ta cho biết từ năm 1993 SEARAC được Bộ Ngoại Giao cấp ngân khoản để mở văn phòng ở Việt Nam, giúp các thuyền nhân tái hội nhập sau khi hồi hương và, dựa trên kinh nghiệm ấy, tin rằng thuyền nhân đều an toàn khi hồi hương: “Đối với trường hợp người hồi hương từ các quốc gia tạm dung, nhiều quan sát viên quốc tế -- kể cả các tổ chức nhân quyền và các nhà báo đã thăm viếng Việt Nam để điều tra vi phạm nhân quyền có thể đã xảy ra cho người hồi hương – không tìm thấy chứng cứ đàn áp nào...” Đối nghịch với lập trường của BPSOS và DB Smith, Ông Lê Xuân Khoa chấp nhận kết quả thanh lọc CPA, khẳng định tuyệt đại đa số thuyền nhân có thể hồi hương an toàn, và chỉ cần “vớt vát” cho một ít hồ sơ bị bất công một cách tệ hại. Hình 2 – Biểu tình chống cướng bức hồi hương ở trại cấm Hồng Kông Phản bác thông điệp của Ông Lê Xuân Khoa và InterAction Năm trước, Ông Lê Xuân Khoa hướng dẫn phái đoàn của Liên Minh InterAction đi Việt Nam. Khi trở về, Ông Lê Xuân Khoa phổ biến “Thơ gửi người trong trại tị nạn Đông Nam Á” nói lên quan điểm của số tổ chức này sau chuyến đi, đã được trình bày trong bài trước. Đối phó lại, DB Smith thuyết phục DB Benjamin Gilman, Chủ Tịch Uỷ Ban Đối Ngoại, cử phái đoàn nhân viên Quốc Hội thị sát tình hình thuyền nhân ở Thái Lan và Hồng Kông. Đầu tháng 4, 1995, phái đoàn lên đường gồm có Ông Paul B., nhân viên lập pháp của Uỷ Ban Đối Ngoại; Ông Rees, Cố Vấn Trưởng Tiểu Ban Nhân Quyền; và Luật Sư Trần Thái Văn do DB Ed Royce tiến cử và được BPSOS tài trợ -- LS Văn lúc ấy là thành viên của LAVAS, tổ chức trực thuộc BPSOS. BPSOS cung cấp cho họ danh sách các hồ sơ bị từ chối tư cách tị nạn một cách hoàn toàn bất công. Chính phủ Thái Lan không cho phái đoàn tiếp xúc với thuyền nhân, nhưng ở Hồng Kông họ đã gặp được một số thuyền nhân mà BPSOS giới thiệu. Ông Rees thuật lại các cuộc tiếp xúc này trong bài phát biểu tại Thư Viện Quốc Hội Hoa Kỳ vào năm 2009: “Họ bao gồm một nhà thơ chống Cộng, một người cụt cả hai chân đã bị thương tích khi chiến đấu bên phe chúng ta trong chiến tranh, một nhà hoạt động người Thượng sau đó cho chúng tôi xem bảy lỗ đạn mà ông đã phải hứng chịu trong cuộc tấn công khiến ông phải chạy trốn khỏi đất nước, một nữ tu Công giáo có tu viện đã bị chính phủ phá hủy, và các nhà sư Phật giáo đã bị đàn áp vì họ thuộc về Giáo hội Phật giáo Thống nhất thay vì thuộc về tổ chức Phật giáo ‘chính thức’ do chính phủ lập ra. Tất cả đều đã bị sàng lọc là ‘những người di cư kinh tế’ đang cố gắng lợi dụng hệ thống [bảo vệ tị nạn], và tất cả sắp bị đưa trở lại vào tay chính phủ đã đàn áp họ.” Xem tài liệu tham khảo ở cuối bài. Ít lâu sau, DB Smith đích thân đến trại cấm High Island ở Hồng Kông. Nơi đây, ông gặp gỡ nhiều thuyền nhân mà phái đoàn của Ông Rees đã gặp. Từ đó, phe chống đối không còn lập luận được nữa rằng DB Smith hành động vì nghe theo lý lẽ cường điệu một chiều của chúng tôi. Mốc sinh tử Ngày 19 tháng 5, Uỷ Ban Đối Ngoại biểu quyết điều luật chống CPA của DB Smith. Nếu không được thông qua thì điều luật xem như bị chết. Trong những ngày trước đó, BPSOS gửi bản lập trường đến từng thành viên của uỷ ban này, đồng thời huy động các nhóm và hội đoàn người Việt cũng như các tổ chức cựu chiến binh Hoa Kỳ ồ ạt gửi văn thư, gọi điện thoại, đánh fax đến các văn phòng dân biểu tại địa hạt cử tri của họ. Một số người Việt đã chia thành nhóm đến gặp từng văn phòng dân biểu. Chúng tôi đã gặp trực tiếp DB Jerry Nadler, DB Howard Berman, nữ DB Nancy Pelosi, nữ DB Zoe Lofgren, v.v. tất cả đều thuộc đảng Dân Chủ. Họ là mục tiêu vận động của Bộ Ngoại Giao. Có hôm tôi gặp toán viên chức Bộ Ngoại Giao 4, 5 người ở hành lang Quốc Hội; tôi chỉ có một mình. Chúng tôi đều biết nhau và chào nhau dù lúc ấy đang ở hai chiến tuyến đối nghịch. Một hôm, Ông Rees gọi điện thoại hỏi tôi có biết “Doctor Khoa” là ai không vì người này đi vận động tại các văn phòng dân biểu có khuynh hướng chống đối. Tôi kể sơ rằng “Doctor Khoa” là giám đốc SEARAC, tổ chức lãnh tiền của Bộ Ngoại Giao để tái hội nhập các thuyền nhân hồi hương. Ngày 19 tháng 5, tôi bỏ việc sở để theo dõi tận nơi cuộc tranh luận nảy lửa giữa bên ủng hộ DB Smith và bên chống đối trong phiên họp biểu quyết của Uỷ Ban Đối Ngoại. Phòng chật kín người, phải đứng, trong đó có nhiều khuôn mặt viên chức Bộ Ngoại Giao. Thỉnh thoảng tôi ra ngoài hành lang gọi điện thoại nhắn “phe ta” đánh fax đến văn phòng của các dân biểu với lập trường chưa rõ nét. Sau khoảng 3 tiếng đồng hồ căng thẳng, gay cấn, phe ủng hộ DB Smith thắng thế. Bước kế tiếp là phiên biểu quyết bởi toàn thể Hạ Viện diễn ra ngay trong tuần sau. Hình 3 – Biểu tình chống cưỡng bức hồi hương ở trại Galang, Indonesia Cuộc vận dộng bên ngoài Ngày 24 tháng 5, 1995, điều khoản tu chính của Dân Biểu Smith được đưa ra trước toàn thể Hạ Viện Hoa Kỳ để biểu quyết. Trong mấy ngày trước đó, chúng tôi chạy nước rút để vận động nhiều trăm dân biểu Hạ Viện. Hoà Thượng Thích Giác Lượng đã đến từ San Jose để cùng đi gõ cửa các văn phòng dân biểu. Hoà Thượng trước đây là thuyền nhân ở trại Palawan, Phiippines. Ở các cộng đồng địa phương, nhiều nhân sĩ cũng tham gia như Ông Trần Tử Thanh, cựu tù cải tạo ở Virginia; Bà Kim Oanh Cook, một người hoạt động xã hội ở Virginia; BS Trượng Ngọc Tích, nhà hoạt động cộng đồng ở Texas; các thành viên thuộc tổ chức LAVAS ở Nam California; Ông Nguyễn Hữu Lục ở Bắc California; v.v. Chúng tôi được nhiều tổ chức cựu chiến binh Hoa Kỳ tiếp tay đánh fax hoặc gọi điện thoại đến văn phòng các dân biểu nơi địa hạt của họ. Một cú đánh bất ngờ Sáng sớm ngày 24 tháng 5, có người báo cho tôi biết bài báo trên trang nhất của tờ Washington Post, tờ báo hàng đầu vùng thủ đô Hoa Kỳ được các vị dân cử và nhân viên Quốc Hội theo dõi thường xuyên. Mở đầu, bài báo tấn công trực diện DB Smith: “Các nỗ lực của Hoa Kỳ và các quốc gia khác để chấm dứt câu chuyện dài và buồn thảm của người tị nạn ‘thuyền nhân’ từ Việt Nam bằng cách gửi họ về lại nguyên quán có thể bị phá vỡ bởi một điều khoản gây tranh cãi trong luật chi tiêu cho các hoạt động đối ngoại đang được cứu xét ở Hạ Viện.” Bài báo trích dẫn Ông Lê Xuân Khoa, giám đốc tổ chức SEARAC có văn phòng ở thủ đô Hoa Kỳ: “Bất kỳ đòi hỏi nào rằng họ phải được thanh lọc trở lại để xem có đáp ứng các tiêu chí được thiết lập trong luật ở Hạ Viện sẽ chỉ kích động phản ứng mạnh ở Hồng Kông và Thái Lan, và các quốc gia ‘tạm dung’ nơi mà người tị nạn không được đón chào.” “Chúng ta phải tránh gây thêm bạo động và mất mạng người trong các trại... Chọn lựa tốt nhất cho họ là quay về Việt Nam, như 70 nghìn người đã làm, và nộp đơn xin xuất cảnh từ đó.” Bà Phyllis Oakley, Trợ Lý Ngoại Trưởng đặc trách tị nạn, được trích dẫn: “Chúng tôi rất chống đối điều luật ở Hạ Viện vì như thế chúng tôi xem như phải huỷ bỏ một cam kết quốc tế đã đạt biết bao điều tốt lành.” Bài báo nhắc đến lá thơ gửi thuyền nhân của một số tở chức thuộc InterAction, cho biết rằng không có lý do gì để trì hoãn việc hồi hương và chương trình tị nạn phải chấm dứt. Đó chính là nội dung của “Thơ gửi người trong trại tị nạn Đông Nam Á” mà Ông Lê Xuân Khoa phổ biến ngày 15 tháng 2, 1995. Bài báo Washington Post kết luận: “Theo Ông Khoa, Bà Oakley và các nhà ngoại giao của các quốc gia tái định cư, việc Hạ Viện thông qua văn bản luật [của DB Smith] sẽ phục hồi niềm hy vọng mà các người tị nạn đã được bảo từ năm ngoái là không còn nữa đâu, và sẽ củng cố sự cưỡng chống hồi hương tình nguyện.” Tóm lại, bài báo đổ cho DB Smith chính là căn nguyên xảy ra bạo động và các vụ tự sát ở các trại cấm chứ không phải hệ thống thanh lọc bất công, chính sách thắt nghẹt đời sống, và chủ trương cưỡng bức hồi hương người tị nạn về nơi họ bị đàn áp. Đối phó với ảnh hưởng tai hại của bài báo, tôi lại xin nghỉ việc sở để gấp rút huy động “phe ta” tiếp tục đánh fax, gọi điện thoại tới tấp cho từng vị dân biểu có khuynh hướng chống đối hoặc chưa chọn thái độ. Rất may là trước đó, BPSOS đã cùng với văn phòng DB Smith đổ công xây dựng một liên minh rộng lớn, nay có cơ hội phát huy tác dụng. Theo lời thuật lại của ĐS Rees trong bài phát biểu tại Thư Viện Quốc Hội năm 2009: “Cuối cùng, chúng tôi đã có thể tập hợp một liên minh rộng lớn bao gồm hầu hết các nhóm tị nạn [người Việt], tổ chức American Legion và các tổ chức cựu chiến binh, các tổ chức tôn giáo và báo Wall Street Journal.” Hình 4 – Biểu tình chống cưỡng bức hồi hương ở trại Sungei Besi, Malaysia Trận chiến bên trong Trong khi đó, cuộc tranh luận trong sảnh đường của Quốc Hội diễn ra gay cấn. DB Bereuter, đứng đầu phe chống đối, đưa ra điều luật tu chính xoá bỏ điều luật chống CPA của DB Smith. Ông Rees tường thuật trong bài phát biểu năm 2009 kể trên: “Hành Pháp [Clinton] ủng hộ điều luật này [của DB Bereuter] một cách mạnh mẽ và có vẻ đã quy tụ được một liên minh thắng thế gồm các dân biểu trung thành với Hành Pháp, các dân biểu Cộng Hoà chống di dân, và các dân biểu Dân Chủ thiên tả đã từng chống chiến tranh [Việt Nam] và vẫn miến cưỡng không thừa nhận rằng chính quyền Việt Nam đã quá chuyên chế như thực tế chứng minh.” Trong liên minh của họ có một nhân vật người Việt: Ông Lê Xuân Khoa, được Washington Post trích dẫn đúng thời khắc sinh tử cho điều luật chống CPA. Điều bất ngờ cho họ là DB Smith, thay vì đối đầu với điều luật của DB Bereuter, đã đưa ra một điều khoản tu chính mới, được sự hậu thuẫn của một liên minh lưỡng đảng mạnh mẽ. Phía Cộng Hòa có các vị dân biểu kỳ cựu như Dick Armey, Henry Hyde, Dan Burton, Benjamin Gilman, Frank Wolf, Ileana Ros-Lehtinen, Robert Dornan, Steve Gunderson, Tom Davis, Ed Royce... Phía Dân Chủ có các dân biểu nổi tiếng như Tom Lantos, Howard Berman, Jerry Nadler, Zoe Lofgren, Henry Waxman, John Lewis, John Porter... Điều luật chống CPA mới của DB Smith được thông qua với tỉ số áp đảo: 266 phiếu thuận, 156 phiếu chống, và 12 phiếu trắng. Một chiến thắng vẻ vang cho thuyền nhân. Góp phần cho chiến thắng bước đầu này là công sức của cả cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ với sự yểm trợ mạnh mẽ của các hội cựu chiến binh Hoa Kỳ. Ý nghĩa đằng sau các lá phiếu Cuộc bỏ phiếu ngày 24 tháng 5 chứng kiến sự đảo lộn cách nhìn về 2 đảng Cộng Hoà và Dân Chủ. Có 178 dân biểu Cộng Hoà bỏ phiếu ủng hộ so với 46 bỏ phiếu chống. Bên dân chủ, 88 dân biểu ủng hộ so với 109 chống. Hoá ra, đa số tuyệt đối bên đảng Cộng Hoà, thường bị mang tiếng chống di dân, đã ủng hộ việc bảo vệ và tái định cư thuyền nhân Việt Nam. Ngược lại, đa số bên đảng Dân Chủ, bình thường ủng hộ di dân và tị nạn, lại muốn đẩy thuyền nhân Việt Nam về với chế độ cộng sản. Tờ Washington Post, lúc nào cũng thể hiện quan điểm cấp tiến về di dân, lại lên án một cách cực đoan những người chống cưỡng bức hồi hương thuyền nhân. Tờ báo này đã có cả một loạt bài tấn công DB Smith – bài đăng trang nhất ngày 24 tháng 5, trích dẫn Ông Lê Xuân Khoa và Trợ Lý Ngoại Trưởng Phyllis Oakley, chỉ là một. Thất bại ở Hạ Viện, không mất thời gian, Bộ Ngoại Giao và Ông Lê Xuân Khoa khởi động ngay nỗ lực đánh bại dự luật chống CPA của DB Smith ở Thượng Viện Hoa Kỳ. Bài 3 – Cuộc chiến vừa đàm vừa đánh ở Thượng Viện Tài liệu tham khảo: Bản lập trường của BPSOS: https://dvov.org/wp-content/uploads/2024/11/CPA-problems-and-solution-BPSOS-May-1995-1.pdf Bản lập trường của SEARAC: https://dvov.org/wp-content/uploads/2024/11/The-Bridge-Summer-1995.pdf Văn thư DB Smith gửi DB Gilman ngày 27 tháng 3, 1995: https://dvov.org/wp-content/uploads/2024/11/Smith-to-Gilman-re-trip-to-Thailand-and-Hong-Kong.pdf Văn khố Quốc Hội về cuộc tranh luận bỏ phiếu tại Uỷ Ban Đối Ngoại ngày 19 tháng 5, 1995: https://www.congress.gov/congressional-report/104th-congress/house-report/128/1 Văn Văn khố Quốc Hội về cuộc tranh luận bỏ phiếu tại Hạ Viện ngày 24 tháng 5, 1995: https://www.govinfo.gov/content/pkg/GPO-CRECB-1995-pt10/pdf/GPO-CRECB-1995-pt10-5-2.pdf Bài báo Washington Post ngày 24 tháng 5, 1995: https://dvov.org/wp-content/uploads/2024/11/Washington-Post-05-24-1995.pdf Phát biểu của ĐS Rees tại Thư Viện Quốc Hội Hoa Kỳ: https://dvov.org/wp-content/uploads/2024/11/Rees-remarks-on-CPA-ROVR-2009.pdf Lịch sử bỏ phiếu Luật Chuẩn Chi Ngân Sách Đối Ngoại, H.R. 1561: https://www.congress.gov/bill/104th-congress/house-bill/1561/all-actions Mạch Sống
|
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét