Cuộc Tháo Chạy Dưới "Chảo Lửa" Mariupol

 

Em bé ngồi trên xe rời Ukraine ngày 17 Tháng Ba, 2022 vì cuộc chiến tranh xảy re trên quê hương em. (ảnh: Annabelle Chih/NurPhoto via Getty Images)

CUỘC THÁO CHẠY DƯỚI "CHẢO LỬA" MARIUPOL 

Đơn Dương

Ngày 18 Tháng Ba, quân đội Nga tiến vào trung tâm thành phố cảng Mariupol, Đông Nam Ukraine. “Chảo lửa” Mariupol vẫn đang rình rập thiêu đốt hàng ngàn người dân vô tội, kể từ khi chiến sự nổ ra.

Thành phố cảng Mariupol trở thành mục tiêu của các đợt không kích từ ngày 26 Tháng Hai. Càng ngày, các cuộc giao tranh trở nên dữ dội hơn, khi tình hình chiến sự tại đây ngày một căng thẳng.

Nhớ lại buổi sáng ngày 24 Tháng Hai, nhiếp ảnh gia Sergey Makarov, 34 tuổi, nhận được cú phone của người bạn đánh thức, kêu mau sơ tán vì “chiến sự đã nổ ra”. Không khí yên bình, cảnh vật tĩnh mịch, Makarov từ chối lời khuyên của bạn, vì nghĩ mình vẫn an toàn. Gia đình người bạn của anh sơ tán đến Ivano-Frankivsk, thành phố Tây Nam nằm gần biên giới Romania, Slovakia, Hungary. Còn Makarov, tự tin về quyết định của mình, nghĩ “quân đội Ukraine đã được triển khai tại thành phố từ năm 2014 cùng rất nhiều khí tài phòng thủ.”

Một khu nhà ở Mariupol đổ nát sau một đợt ném bom không kích. (ảnh: Ukrainian Interior ministry/Anadolu Agency via Getty Images)

Chỉ hai ngày sau, còi báo động không kích bắt đầu vang lên khắp Mariupol. Khu vực ngoại ô của thành phố bị tấn công, nhưng ở trung tâm thành phố – nơi Makarov sinh sống, vẫn bình yên. Makarov lại nghĩ, tình hình sẽ giống như xung đột năm 2014 giữa lực lượng chính phủ và phe ly khai. Có thể chỉ vài căn nhà bị phá hủy, sau đó mọi việc sẽ nhanh chóng kết thúc, cuộc sống bình thường trở lại. Trong những ngày đó, nhiều người tiếp tục lên đường sơ tán. Makarov vẫn “bình thân như vại.”

Tình hình chiến sự ở Mariupol sau đó ngày một căng thẳng, khi các cuộc giao tranh trở nên dữ dội hơn. Sang tới ngày 1 Tháng Ba, Makarov nhận ra chuyện rời Mariupol ngày càng trở nên khó khăn. Quân đội Nga bắt đầu kiểm soát các con đường quanh thành phố. Tình hình tồi tệ hơn khi những ngày sau, điện cúp, nước không có, mạng điện thoại di động “tiêu”. Makarov không tắm luôn, kể từ ngày 4 Tháng Ba, và chỉ liên lạc với mọi người bằng cách… đi bộ, tìm hàng xóm để chia sẻ thông tin. Chưa hết, anh kể với CNN: “Nạn cướp bóc bắt đầu. May mà trong những ngày đầu nổ ra chiến sự, tôi lo mua được ít lương thực và khoảng 100 lít xăng. Đó là những thứ đã cứu chúng tôi,” Makarov nói.

Cơn ác mộng trở thành hiện thực, ập xuống gia đình Makarov, khi trời bắt đầu trở lạnh, nhiệt độ bên ngoài rớt xuống còn âm 9o C vào ban đêm, nguồn cung cấp khí đốt, thứ duy nhất họ dùng để sưởi ấm và thắp sáng, cũng không còn. Gia đình anh phải nấu ăn bằng củi. Mà cây cối trong sân cũng bị cưa hết để làm củi, mà vẫn không đủ sưởi ấm cho gia đình.

Các cuộc không kích ngày càng dồn dập. Mọi người phải xuống hầm trú bom, kể cả gia đình nhiếp ảnh gia, mà theo lời anh tả “đó là căn hầm bê tông rộng khoảng 150 mét vuông, không có ánh sáng, không có lỗ thông hơi. Trong những ngày đó, Makarov vẫn cố gắng liên lạc với những người bên ngoài thành phố, sạc nhờ điện thoại từ máy phát điện của Hội Chữ Thập Đỏ.

Nhiều người ở Mariupol chấp nhận sự thật rằng họ hoàn toàn bị cô lập vì mất kết nối với bên ngoài, nhưng Makarov vẫn nuôi hy vọng, cho đến ngày mọi nỗ lực để liên lạc của anh không được đáp trả. “Điều tồi tệ nhất bắt đầu từ ngày 8 Tháng Ba. Các cuộc không kích nổ ra dữ dội, lúc đầu với tần suất cách vài giờ, rồi sau đó là từng phút. Nhiều khi chúng tôi không kịp chạy tới nơi trú ẩn và ngã nhào xuống mặt đất để tự cứu lấy mình,” anh nhớ lại. Tới lúc này, Makarov muốn đưa gia đình rời thành phố, nhưng anh ý thức được mình chỉ có một cơ hội. Makarov lo ngại nếu bị chặn đường và yêu cầu quay về Mariupol, anh sẽ không còn đủ xăng để đi ra ngoài lần hai. Đó là tình cảnh mà nhiều người sơ tán hôm 5 Tháng Ba đã gặp phải.

Người dân Ukraine và những người ủng hộ tham dự một cuộc biểu tình đoàn kết với Ukraine tại Ba Lan vào ngày 17 Tháng Ba, 2022 (ảnh: Beata Zawrzel / NurPhoto via Getty Images)

Ráng tới ngày 13 Tháng Ba, Makarov được bạn bè gợi ý có thể rời khỏi thành phố bằng đường cũ tới Berdyansk, nhưng cảnh báo đường này lại có một trạm kiểm soát và có rất nhiều mìn.

Makarov quyết định thà chấp nhận rủi ro còn hơn ở lại để bỏ mạng trong thành phố. Đêm 14 Tháng Ba, gia đình Makarov lên xe, cùng tám chiếc khác khởi hành. Họ đi, không mang theo hành lý, chỉ có người và vật nuôi. Quả thật, trên đường đi, họ nhìn thấy các bãi mìn và lái cẩn thận, vòng xe, tránh các vị trí có cài mìn.

Ngày 15 Tháng Ba, đoàn xe của Makarov rời Berdyansk đến Zaporizhzhia, Đông Nam Ukraine. Đoàn xe của Makarov gặp khoảng 20 trạm kiểm soát của Nga trên đường, nhưng họ được phép đi qua.

Sau gần 20 ngày kể từ khi Makarov nghĩ rằng “mọi chuyện rồi sẽ qua”, giới chức Ukraine ước tính hơn 2,500 cư dân tại Mariupol thiệt mạng, con số này chưa được kiểm chứng độc lập. Cả quan chức Ukraine và Nga đều mô tả tình hình nhân đạo tại đây là “thảm khốc” và đang trở nên hết sức tồi tệ

Kyiv cho biết có khoảng 30,000 dân thường sơ tán khỏi “chảo lửa” Mariupol, nhưng vẫn còn hàng trăm nghìn người mắc kẹt giữa những đợt pháo kích không ngừng yên. Và cuộc sống của hàng trăm nghìn con người này vẫn là không có điện, không nước, không hệ thống sưởi ấm.

Đơn Dương - Saigon Nhỏ