Nếu Chiến Tranh Mỹ - Trung Xảy Ra, Quốc Gia Nào Sẽ Thắng

 

Ảnh: Shutterstock.

NẾU CHIẾN TRANH MỸ - TRUNG XẢY RA, QUỐC GIA NÀO SẼ THẮNG?

Hải Lam

Rất nhiều chuyên gia đã bàn về khả năng xảy ra chiến tranh giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, phần lớn các phân tích tập trung vào thời điểm cụ thể cuộc chiến có thể xảy ra. Nhưng một câu hỏi quan trọng thực sự khác là: quốc gia nào sẽ thắng? Về vấn đề này, ông James Stavridis, Đô đốc mỹ về hưu, là cựu Tư lệnh Liên minh NATO, đã có bài phân tích trên trang Nikkie Asia vào ngày 30/5. Dưới đây là tóm lược bài viết của ông.

Theo ông Stavridis, không quốc gia nào thực sự “thắng”. Nhưng cách tốt nhất để tránh cho cuộc chiến xảy ra là thuyết phục đối thủ rằng họ gần như chắc chắn sẽ là kẻ thua cuộc thảm hại. Cán cân quân sự giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ rất phức tạp và đòi hỏi phải cân nhắc về ngân sách, số lượng tàu chiến và máy bay, vấn đề địa lý, hệ thống liên minh và công nghệ – đặc biệt là khả năng tác chiến dưới biển, an ninh mạng và không gian.

Đầu tiên, xét về ngân sách. Ngân sách quốc phòng của Hoa Kỳ khá minh bạch, ít nhất là về tổng số đô la. Chi tiêu quốc phòng là khoảng 714 tỷ USD trong năm tài chính 2020 – và có khả năng tăng lên 733 tỷ USD vào năm 2021. Trong khi đó, chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc chắc chắn nhỏ hơn, với ngân sách quốc phòng nước này năm 2021 được đặt ở mức 1,36 nghìn tỷ nhân dân tệ tương đương (212,6 tỷ USD), tăng 6,8% so với năm trước.

Nhưng Trung Quốc không tốn chi phí nhân sự cao cho một lực lượng hầu như là tình nguyện, và các hoạt động quân sự của họ chủ yếu tập trung vào Đông Á, chứ không phải là trên toàn cầu như của quân đội Mỹ, vốn đòi hỏi ngân sách cao. Nhìn chung, về nguồn lực, Mỹ có lợi thế hơn, nhưng không quá áp đảo.

Xét về số lượng tàu chiến đơn giản, Trung Quốc vượt trội hơn Mỹ. Và các nhà máy đóng tàu Trung Quốc đang tung ra các tàu chiến mới hàng tuần, đặc biệt là các tàu tên lửa tuần tra, tàu hộ tống và tàu khu trục nhỏ có công nghệ tương đối thấp. Tuy nhiên, các tàu của Mỹ vẫn lớn hơn nhiều, được trang bị hệ thống tấn công và phòng thủ tốt hơn, đồng thời được điều khiển bởi các thủy thủ đoàn có kinh nghiệm hơn nhiều.

Ngoài ra, Hoa Kỳ có một mạng lưới khả năng chỉ huy và kiểm soát rất phức tạp để kết hợp các nền tảng hàng không tầm xa của họ với các tàu tuần dương và tất nhiên, cả tàu ngầm. Ông James Stavridis cho rằng Trung Quốc có lợi thế nhỏ về số lượng vũ khí cả đường biển và đường hàng không, trong khi vũ khí của Hoa Kỳ có chất lượng cao hơn.

Về mặt địa lý, Trung Quốc có lợi thế lớn trong một cuộc xung đột tiềm tàng với Hoa Kỳ ở Biển Đông và Hoa Đông. Đáng chú ý là, do lợi thế địa lý, Trung Quốc sẽ có thể hỗ trợ các tàu chiến của mình về mặt hậu cần là nhiên liệu và đạn dược, cung cấp các cơ sở sửa chữa chiến đấu gần đó và di chuyển các thủy thủ lên và xuống tàu một cách dễ dàng. Đối với Hoa Kỳ, chuỗi cung ứng và nhân lực kéo dài sẽ đe dọa các lực lượng Hoa Kỳ, thậm chí có thể dẫn đến sự hiện diện của các căn cứ Hoa Kỳ gần đó, điều này lại tốn thêm chi phí.

Ngoài ra, chuỗi các đảo nhân tạo do Trung Quốc xây dựng trên khắp Biển Đông sẽ phần nào cân bằng các căn cứ của Mỹ ở Hàn Quốc, Nhật Bản và Guam. Hải quân Hoa Kỳ không coi khoảng 10 “đảo” của Trung Quốc là đảo nhân tạo, thay vào đó, chúng được coi là hàng không mẫu hạm không thể chìm.

Xét về các liên minh, từ lâu, Mỹ đã cảm thấy rằng lợi thế so sánh lớn nhất của mình so với Trung Quốc là mạng lưới các đồng minh, đối tác và bạn bè trên khắp thế giới. Ở châu Á, Mỹ có sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Nhật Bản – nền kinh tế lớn thứ ba thế giới, Úc – lực lượng hải quân rất có năng lực, hay Hàn Quốc, Singapore và nhiều nước khác. Hoa Kỳ cũng đang thúc đẩy mạnh mẽ Ấn Độ thông qua Bộ Tứ nhằm gắn kết nước này với Hoa Kỳ, Nhật Bản và Úc. Tuy nhiên, Mỹ có thể trông cậy đến mức nào vào các đối tác như vậy khi đối mặt với cuộc tấn công của Trung Quốc là một câu hỏi ngày càng được quan tâm.

Một mặt khác, Trung Quốc đang ngày càng nỗ lực lấn lướt Mỹ và củng cố hệ thống quan hệ đối tác của mình. Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường được thiết kế để thực hiện điều đó và Trung Quốc đang xâm nhập vào cả châu Á và bờ biển phía đông của châu Phi. Quan trọng nhất, Bắc Kinh đang củng cố mối quan hệ với Nga – hai quốc gia thường xuyên tập trận quân sự cùng nhau; Iran – Trung Quốc vừa công bố khoản đầu tư 400 tỷ USD, Pakistan và Tổng thống Rodrigo Duterte của Philippines – dường như ủng hộ Trung Quốc trong nhiều vấn đề hơn so với Mỹ.

Nhìn chung, các đồng minh của Hoa Kỳ lớn hơn, mạnh hơn và có quân đội hùng hậu hơn, vì vậy đây có thể là một lợi thế cho Washington, nhưng theo ông Stavridis, khoảng cách này đang thu hẹp.

Cuối cùng, và quan trọng nhất, đó là chiến thắng trong một cuộc chiến tranh giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ bị chi phối rất nhiều bởi yếu tố công nghệ. Trong các lĩnh vực quan trọng về khả năng chống ồn của tàu ngầm, số lượng vệ tinh quân sự trong không gian, các công cụ mạng tấn công và phòng thủ và các phương tiện không người lái, Mỹ vẫn dẫn đầu. Nhưng Trung Quốc đang thu hẹp khoảng cách nhanh chóng, đặc biệt là trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, tên lửa hành trình siêu thanh, không gian mạng và lĩnh vực điện toán lượng tử mới nổi. Ủy ban Quốc gia về Trí tuệ Nhân tạo được công bố gần đây đang nói về vấn đề này. Một lần nữa, Hoa Kỳ lại có lợi thế hơn so với Trung Quốc.

Phần cuối bài phân tích, ông Stavridis đặt giả định rằng, nếu ông là đô đốc chỉ huy Bộ chỉ huy Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của Hoa Kỳ – người lãnh đạo tất cả các lực lượng quân sự của Mỹ ở Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương – thì ông vẫn muốn Hoa Kỳ nắm chắc hết các quân bài tốt rồi mới chơi. Nhưng như Công tước Wellington đã nói về Trận Waterloo, một cuộc chiến với Trung Quốc sẽ là một “điều gần như sắp xảy ra”. Và trong thập niên tới, khoảng cách đó sẽ thu hẹp và – nếu Mỹ không phản ứng – sẽ có lợi cho Trung Quốc.

Hải Lam - DKN