Thử Nghiệm Dùng Muỗi Biến Đổi Gene Để Diệt Muỗi Hoang Đã Thành Công Bước Đầu

 

(Keys Mosquito Project)

THỬ NGHIỆM DÙNG MUỖI BIẾN ĐỔI GENE ĐỂ DIỆT MUỖI HOANG ĐÃ THÀNH CÔNG BƯỚC ĐẦU

Viễn Đông

FLORIDA KEYS - Hãng công nghệ sinh học Oxitec đang thử nghiệm dùng muỗi đực biến đổi gene để khiến muỗi cái non chết trước khi sinh sản, và thu được kết quả khá tốt. Các nhà khoa học đã hoàn thành nghiên cứu ngoài trời đầu tiên về muỗi biến đổi gene ở Hoa Kỳ.

Hãng Oxitec, nơi chịu trách nhiệm thực hiện thử nghiệm, cho biết kết quả khá tốt. Tuy nhiên, họ vẫn cần thử nghiệm quy mô lớn hơn để xác định liệu muỗi biến đổi gene có đạt mục tiêu cuối cùng là kềm chế quần thể muỗi mang virus tiềm ẩn trong tự nhiên hay không.

Thí nghiệm diễn ra từ tháng 4, 2021 ở Florida Keys, chuỗi quần đảo nhiệt đới gần cực nam Florida. Oxitec, hãng nhân giống loại muỗi dùng trong thí nghiệm, đã thả gần 5 triệu con muỗi vằn (Aedes aegypti) biến đổi gene trong vòng 7 tháng, và gần như đã hoàn thành theo dõi các địa điểm thả. Công ty có trụ sở ở Abingdon, Anh, báo cáo kết quả đầu tiên từ thí nghiệm trong sự kiện qua mạng vào đầu tháng 4, nhưng chưa công bố văn bản chi tiết.

Muỗi vằn hoang dã có thể mang các virus nguy hiểm như chikungunya, sốt xuất huyết, Zika và sốt vàng da, vì vậy, giới nghiên cứu đang tìm cách giảm bớt số lượng của chúng. Những con muỗi đực biến đổi gene của Oxitec mang gene có thể khiến muỗi cái chết non.

Nếu tất cả theo đúng kế hoạch, khi thả vào môi trường, muỗi đực biến đổi gene sẽ giao phối với muỗi cái hoang dã, và muỗi cái con của chúng sẽ chết trước khi có thể sinh sản. Muỗi đực non sẽ tiếp tục mang gene này và truyền sang thế hệ sau. Khi mỗi thế hệ giao phối, ngày càng nhiều muỗi cái chết hơn và quần thể muỗi vằn sẽ giảm dần.

Để kiểm tra kế hoạch, nhóm nghiên cứu đặt các hộp chứa trứng muỗi biến đổi gene tại một bất động sản tư nhân ở quần đảo Keys, bao quanh là nhiều chiếc bẫy, trên bán kính hơn 400 mét. Một số bẫy đóng vai trò như khu vực đẻ trứng, trong khi các bẫy khác giúp bắt muỗi đực trưởng thành.

Nhóm nghiên cứu nhận thấy muỗi đực nở từ trứng thường di chuyển trong khu vực rộng 1 mẫu xung quanh hộp, tương tự muỗi vằn hoang dã. Muỗi biến đổi gene không đốt con người. Chúng giao phối với quần thể muỗi địa phương. Muỗi cái hoang dã đẻ trứng trong bẫy của Oxitec cũng như nhiều khu vực khác như bình hoa, nắp thùng rác và lon nước ngọt.

Nhóm nghiên cứu của Oxitec đã thu thập hơn 22,000 quả trứng từ bẫy và đem trở về phòng thí nghiệm để quan sát trứng nở. Công ty báo cáo tất cả muỗi cái mang gene tử vong đều chết trước khi trưởng thành. Họ có thể xác định điều này do muỗi mang gene tử vong phát sáng dưới ánh đèn chuyên dụng.

Ngoài ra, nhóm nghiên cứu nhận thấy gene tử vong lưu truyền trong quần thể muỗi hoang dã từ 2 - 3 tháng, tương đương khoảng 3 thế hệ muỗi non, sau đó biến mất. Họ không phát hiện con muỗi mang gene tử vong nào ở xa hơn 400 mét quanh địa điểm thả, thậm chí sau vài thế hệ. Oxitec sẽ theo dõi các khu vực trong 10 tuần sau khi tìm thấy con muỗi mang gene tử vong cuối cùng.

Thử nghiệm đầu tiên không nhằm đánh giá rằng muỗi biến đổi gene có khả năng ức chế quần thể muỗi hoang dã tốt tới mức nào. Oxitec dự định sẽ thu thập dữ liệu đó trong một nghiên cứu mở rộng ở Florida Keys.

Tuy nhiên, hãng này vẫn còn cần giấy phép từ tiểu bang. Ngoài ra, hãng cũng dự định thả muỗi ở khu vực nghiên cứu thứ hai là Visalia, California.

Viễn Đông