Các công nhân xây dựng đã dọn sạch những cái cây cao chót vót để nhường chỗ cho một cây cầu thép và bê tông đủ vững chắc để chống chọi với lũ lụt từ sông Chucunaque.
Một công nhân công trường của công ty xây dựng Cusa rằng dự án xây dựng này sẽ lấn 4 dặm (6.43km) vào rừng Darién với chi phí 42 triệu USD và gồm cả một cây cầu thứ hai bắc qua sông Tuira.
Như vậy sẽ còn lại khoảng 55 dặm (88.51km) để hoàn thành Xa lộ xuyên châu Mỹ, còn được gọi là Xa lộ số 1, xuyên qua khu rừng nhiệt đới bạc ngàn này để kết nối với Turbo, Colombia.
Nếu hoàn thành, Xa lộ xuyên châu Mỹ sẽ trải dài khoảng 18,000 dặm (28.96km) từ Alaska đến Argentina, mở ra một hành lang đất liền dọc theo châu Mỹ.
Xa lộ này đã bị bỏ dở trong nhiều thập niên do những lo ngại từ phía Mỹ và phía Panama về môi trường, tội phạm, và bệnh tật và gần đây hơn là tình trạng di cư ồ ạt. Địa hình nguy hiểm, hiểm trở đóng vai trò như một rào cản tự nhiên cho việc di chuyển từ Nam Mỹ đến Trung Mỹ.
Việc xây cầu và mở rộng con đường này sẽ kết thúc gần thị trấn Bocas de Cupe, ở Darién Gap. Tuy nhiên, việc bắc cầu qua các con sông được xem là một trong những trở ngại lớn cản trở việc hoàn thành xa lộ này.
Dự án mới này khiến một số người lo ngại rằng việc hoàn thành con đường dẫn vào Darién Gap sẽ là một thắng lợi cho Trung cộng và là một tổn thất cho Mỹ.
Ông Michael Yon, một cựu phóng viên chiến trường, đã đưa tin về tình trạng di cư ồ ạt qua Panama trong nhiều năm và đã sử dụng mạng xã hội để thu hút sự chú ý đến việc xây dựng cây cầu cũng như những tác động của việc này.
Trong những năm gần đây, bà và các chỉ huy khác đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự xâm nhập của Trung cộng vào Tây Bán cầu.
Tướng Richardson lưu ý trong một tuyên bố bằng văn bản gửi tới Ủy ban Quân vụ Hạ viện rằng Trung cộng “đang tìm cách hất cẳng Hoa Kỳ để trở thành cường quốc kinh tế và quân sự hàng đầu thế giới.”
Thu hẹp khoảng cách
Các tài liệu cho thấy chỉ tính riêng năm ngoái (2023), một số lượng kỷ lục 500,000 người di cư đã đi qua Darién Gap trên đường đến biên giới phía nam Hoa Kỳ.
“Nếu Trung cộng thay thế Hoa Kỳ ở Tây bán cầu với tư cách là cường quốc kinh tế có ảnh hưởng lớn, thì chúng ta sẽ mất đi lợi thế của mình,” ông Howell, người từng là một luật sư của Bộ An ninh Nội địa.
Ông Howell cho rằng Trung cộng đang bao vây Hoa Kỳ bằng cơ sở hạ tầng ở châu Mỹ Latinh và vùng Caribe.
“Việc đó giống như một con trăn đang ngày càng siết chặt hơn quanh Hoa Kỳ,” ông nói.
Trong cuốn sách được xuất bản hồi năm 2019, “China’s Belt and Ro and Panama: A Strategic and Prospective Scenario between the Americas and China” (“Vành đai và Con đường của Trung cộng và Panama: Một Kịch bản Chiến lược và Triển vọng giữa châu Mỹ và Trung cộng”), tác giả Eddie Tapiero đã ca ngợi sự trỗi dậy của BRI của Trung cộng bằng những thuật ngữ không tưởng.
Ông Tapiero, một giáo sư người Panama và cũng là nhà kinh tế quốc tế đã viết cuốn sách này của mình sau cuộc họp BRI ở Trung cộng, gọi sáng kiến này là chất xúc tác cho “lợi ích công cộng toàn cầu,” hình dung ra một thế giới nơi mà “biên giới không còn tồn tại, và các quốc gia cũng vậy.”
Cuốn sách còn đưa ra một kịch bản về chiến lược BRI cùng với một bản đồ có tiêu đề “Globalized Belt and Ro” (“Toàn cầu hóa Vành đai và Con đường”), cho thấy Panama và kênh đào của quốc gia này được kết nối với Colombia bằng đường sắt qua Darién Gap.
Về phía Darién Gap của Colombia, các công ty Trung cộng đang nỗ lực xây dựng các xa lộ và bến cảng.
Công trường làm đường gần Xa lộ xuyên châu Mỹ ở Turbo là một phần của dự án xa lộ “Autopistas al Mar 2.”
Dự án này sẽ kết nối thành phố Medellín lớn thứ hai của Colombia với các cảng ở Urabá, gồm cả Turbo, nơi kết thúc của Xa lộ xuyên châu Mỹ.
Theo trang web bất vụ lợi Colombia Reports, công ty Kỹ thuật Cảng Trung cộng (CHEC) thuộc sở hữu của nhà nước Trung cộng, cùng với 4 công ty địa phương đã thắng thầu năm 2015 để xây dựng Autopistas al Mar 2.
Dự án bị trì hoãn cho đến cuối năm 2019, khi một tập đoàn do nhà nước Trung cộng đứng đầu nhận được các khoản vay cần thiết từ Ngân hàng Phát triển Trung cộng.
Ông Tapiero xem Panama, quốc gia nằm giữa Colombia và Costa Rica, là một trung tâm ở Mỹ Latinh cho BRI. Ông gợi ý rằng Hoa Kỳ có thể “giảm bớt sự bất ổn về địa chính trị” nếu nước này cũng tham gia BRI.
Bản đồ BRI toàn cầu hóa của ông cũng cho thấy các tuyến đường sắt cắt ngang Hoa Kỳ đến các thị trường quan trọng ở bờ biển phía đông và phía tây Mỹ quốc.
“Kết nối” cơ sở hạ tầng thông qua đường hàng không, đường bộ, và đường biển là chủ đề trọng tâm của cuốn sách, vốn là những điều đang diễn ra ở Panama.
Những cây cầu dẫn vào Darién là một phần của hợp đồng phục hồi, cải thiện, và bảo trì Xa lộ xuyên châu Mỹ ở phía Đông.
Theo tài liệu của chính phủ, hợp đồng này đã được trao cho công ty Intervial Chile, S.A. theo quan hệ đối tác chính phủ và tư nhân với chính phủ Panama.
Khoản đầu tư cho dự án này lên đến hơn 262 triệu USD như một phần của Chương trình Duy trì Tiêu chuẩn Hoạt động của Panama, nhằm mục đích thúc đẩy phát triển nông nghiệp, thương mại, và du lịch.
Dự án này được tài trợ thông qua Công ty Tài chính Quốc tế (IFC), thuộc Nhóm Ngân hàng Thế giới. Trung cộng có mối liên hệ với cả hai tổ chức ngân hàng này. Năm 2009, Trung cộng cam kết cấp 1.5 tỷ USD cho IFC để thúc đẩy thương mại toàn cầu và gần đây hơn là đã tăng cường hợp tác với IFC bằng trái phiếu thân thiện với khí hậu.
Vị trí án ngữ toàn cầu
Một xa lộ xuyên qua Darién Gap sẽ làm giảm tầm quan trọng của Kênh đào Panama mà Hoa Kỳ vẫn bảo vệ theo một hiệp ước trung lập.
Kênh đào này được trả lại cho Panama vào năm 1999 theo một hiệp ước vào những năm 1970 với sự trung gian của Tổng thống Jimmy Carter.
Darién Gap trên đất liền cũng tương tự như Kênh đào Panama trên biển như một vị trí án ngữ, vốn có giá trị quân sự và kinh tế.
Ông Andrés Martínez-Fernández, nhà phân tích chính sách cấp cao của Quỹ Di sản cho Mỹ Latinh, cho biết nỗ lực của Trung cộng nhằm giảm thiểu hoặc kiểm soát tầm quan trọng chiến lược của kênh đào này đối với Hoa Kỳ có thể rất đáng kể, xét về khả năng sẽ đóng cửa các tuyến đường biển của Trung cộng, nếu xung đột nổ ra ở Đài Loan.
“Đó là một vấn đề đặc biệt rất đáng lo ngại,” ông .
Ông Martinez-Fernandez cho biết rằng các công ty Trung cộng đang bận rộn xây dựng cơ sở hạ tầng ở hai đầu Kênh đào Panama vốn do Hoa Kỳ xây dựng.
Kênh đào đã trở thành điểm căng thẳng giữa Trung cộng và Hoa Kỳ. Hoa Kỳ vốn vẫn giữ quyền thực thi tính trung lập trong hoạt động trên Kênh đào Panama.
Cơ quan quản lý kênh đào Panama kiểm soát việc quản lý, duy trì tài nguyên và an ninh đường thủy, độc lập với chính phủ Panama.
Các doanh nghiệp Trung cộng đã đầu tư mạnh vào khu vực kênh đào này dưới thời cựu Tổng thống Panama Juan Carlos Varela, nhưng các dự án đã bị loại bỏ hoặc bị hạn chế dưới thời chính phủ hiện tại của Tổng thống Laurentino Cortizo.
Theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, hai trong số năm cảng chính của Panama do Trung cộng kiểm soát thông qua Hutchison có trụ sở tại Hồng Kông, với một cảng ở Balboa ở phía Thái Bình Dương và một cảng khác ở Cristobal ở phía Đại Tây Dương.
Công việc do các công ty Trung cộng thực hiện tại bến du thuyền rộng lớn Amor Pacific Coast sắp hoàn thành.
Các dự án này diễn ra sau khi Landbridge có trụ sở tại Trung cộng đạt được thỏa thuận trị giá 900 triệu USD vào năm 2016 để kiểm soát Đảo Margarita, cảng lớn nhất của Panama ở phía Đại Tây Dương, để xây dựng một cảng nước sâu.
Công ty Kiến thiết Giao thông Trung cộng (CCCC) thuộc sở hữu nhà nước đang xây dựng cảng cho các tàu có kích cỡ rất lớn. CCCC từng tham gia xây dựng các đảo nhân tạo của Trung cộng ở Biển Đông vốn đang có tranh chấp và là một phần của Công ty Kỹ thuật Cảng Trung cộng (CHEC).
Năm 2018, một tập đoàn Trung cộng do CHEC và CCCC đứng đầu đã được trao hợp đồng trị giá 1.4 tỷ USD cho cây cầu thứ tư của kênh đào này.
Năm 2019, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo đã cảnh báo Tổng thống Varela về các doanh nghiệp nhà nước Trung cộng tham gia vào “hoạt động kinh tế săn mồi.”
Ngày càng có nhiều lời chỉ trích cho rằng BRI của Trung cộng là một cái bẫy nợ bởi gánh nặng từ các chiến thuật trả nợ lãng phí và đáng ngờ. Những người gièm pha cho rằng sáng kiến này cho phép Trung cộng kiểm soát hoặc sở hữu các dự án khi chính phủ không thể trả được các khoản vay của họ.
Ông Martinez-Fernandez cho biết không nên đánh giá thấp ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Trung cộng ở Mỹ Latinh.
Ông nói: “Vì vậy, tôi cho rằng, những gì xảy ra ở Tây bán cầu có tác động trực tiếp đến Hoa Kỳ nhiều hơn ở hầu hết các nơi trên thế giới vì những mối quan hệ trực tiếp đó trên con đường di cư, kinh tế, và an ninh.”
Trong số 31 quốc gia ở Trung và Nam Mỹ, Panama là quốc gia đầu tiên trong số 22 quốc gia đã chính thức ký kết tham gia chương trình BRI của Trung cộng, với Honduras là quốc gia mới nhất tham gia.
Vành đai và Con đường
Ông Dư Mậu Xuân (Miles Yu) là giám đốc Trung tâm Trung cộng tại Viện Hudson và là cựu cố vấn chính sách về Trung cộng cho ông Pompeo.
“Kênh đào Panama Trung cộng luôn muốn kiểm soát nơi đó,” ông Dư.
Ông Dư, một giáo sư về Đông Á và lịch sử quân sự và hải quân tại Học viện Hải quân Hoa Kỳ ở Annapolis, Maryland, giải thích rằng đó là bởi vì các kênh đào đều đóng vai trò quan trọng cả về quân sự lẫn thương mại.
Ông cho biết Bắc Kinh cũng có ý định kiểm soát Kênh đào Suez và Eo biển Malacca giữa Indonesia và Singapore.
Ông nói rằng kiểm soát các tuyến đường biển luôn là một nỗi ám ảnh đối với Trung cộng vì giá trị kép của chúng.
Trong thập niên qua, một doanh nhân Trung cộng đã nghiên cứu ý tưởng đào một con kênh xuyên qua Nicaragua để tránh phải đi qua con kênh ở Panama, một ý tưởng mà Hoa Kỳ đã từ bỏ vào đầu những năm 1900.
Hoa Kỳ ưu tiên đào kênh ở Panama vì tuyến đường này ngắn hơn và tránh được một chuỗi núi lửa đang hoạt động cản trở tuyến đường ở Nicaragua.
Các cảng nước sâu cũng là một phần không thể thiếu của BRI.
Hiện tại, Trung cộng đang hậu thuẫn xây dựng một cảng vận chuyển rộng lớn ở Peru mà các chuyên gia quân sự lo ngại rằng nơi đây có thể được dùng làm căn cứ cho các chiến hạm.
Nhà lãnh đạo Trung cộng Tập Cận Bình dự kiến tới thăm Peru vào nửa cuối năm 2024 để đánh dấu việc hoàn thành một cảng trị giá 3.6 tỷ USD gần Chancay, do Trung cộng hoặc các công ty do Trung cộng hậu thuẫn tài trợ, xây dựng, và sở hữu.
“Cảng này sẽ được sử dụng để vận chuyển đồng, lithium, và các vật liệu quan trọng khác của Nam Mỹ đến Trung cộng nhằm thúc đẩy hiện đại hóa quân đội của họ,” Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Hạ viện Mike Rogers (Cộng Hòa-Alabama) cho biết trong phiên điều trần hôm 12/03 về thách thức an ninh quốc gia ở Tây bán cầu.
Cận kề hơn nữa là các công ty Trung cộng có mối liên hệ với ĐCS_TC đang hoạt động ngay trước cửa nhà nước Mỹ tại các quốc gia như Cana, Mexico, Jamaica, Cuba, và Bahamas.
Ngay phía trên biên giới Hoa Kỳ-Cana, Trung cộng và cựu Thủ hiến Vancouver Christy Clark đã ký một bản ghi nhớ để xây dựng Khu Tiếp vận Vancouver, ban đầu được gọi là “Trung tâm Thương mại Hàng hóa Thế giới.”
Giai đoạn một của khu phức hợp rộng 470,000 foot vuông (43,664 m2) trị giá 190 triệu USD này, được quảng cáo là một dự án thuộc BRI, đã được hoàn thành.
Theo ấn phẩm thương mại Business Intelligence của British Columbia, thỏa thuận này là một liên doanh giữa một công ty do nhà nước Trung cộng tài trợ và một công ty phát triển địa phương.
Theo ấn phẩm thương mại này, các công ty con ở Cana là North America Commerce Valley Development Ltd. và Shing Kee Godown Holdings Ltd. đang hợp tác với công ty phát triển địa phương Pollyco Group.
Tại Mexico, các công ty Trung cộng quản lý mỏ và cung cấp 80% thiết bị viễn thông cho Mexico. CCCC của Trung cộng cũng đang xây dựng một phần hệ thống đường sắt Maya Train xuyên suốt 5 tiểu bang ở Mexico.
Ông Andrés Manuel López Obror, tổng thống thiên tả của Mexico, đã thúc đẩy dự án đường sắt này phù hợp với mục tiêu năm 2030 của Liên Hiệp Quốc như một cách để cải thiện công bằng xã hội cho các khu vực nghèo khó.
Tại Caribe, Trung cộng đã xây dựng một đại sứ quán đồ sộ ở Bahamas, nơi mà lần gần đây nhất Hoa Kỳ có một đại sứ thường trực là vào năm 2011. Trong khi đó, các công ty Trung cộng đã rót hàng tỷ dollar vào các cảng và đường sá trên quần đảo này, chỉ cách bờ biển Hoa Kỳ 50 dặm (80.46km).
Theo ước tính từ Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, hoạt động thương mại và đầu tư trong lĩnh vực biển, không gian, viễn thông, khoáng sản, và năng lượng giữa Trung cộng và các nước Mỹ Latinh sẽ sánh ngang với Hoa Kỳ vào năm 2035.
Đáng lo ngại hơn, các chiến hạm của Trung cộng hiện đang thực hiện các chuyến thăm cảng tới Venezuela, Cuba, Peru, và Chile, những nơi mà dự kiến sẽ trở thành các thỏa thuận cơ sở sau 10 năm.
Các chuyên gia cho rằng Hoa Kỳ cần phải bắt kịp thách thức về ảnh hưởng của Trung cộng.
Tại hội nghị thượng đỉnh G20 năm 2023, Hoa Kỳ và các đối tác đã tiết lộ một hành lang kinh tế nối Ấn Độ, Trung Đông, và châu Âu.
Tháng Mười Một năm ngoái, Tổng thống Joe Biden đã tiếp đón 11 nhà lãnh đạo từ Tây bán cầu tại Hội nghị thượng đỉnh Đối tác Châu Mỹ vì sự Thịnh vượng Kinh tế đầu tiên để thảo luận về việc củng cố các chuỗi cung ứng quan trọng tập trung vào năng lượng sạch, các chất bán dẫn, và nguồn cung cấp y tế.
Nguyên thủ các nước Cana, Barbos, Chile, Colombia, Costa Rica, Cộng hòa Dominica, Ecuor, Peru, Uruguay, Mexico, và Panama đã tham dự sự kiện này tại Tòa Bạch Ốc.
Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ và Ngân hàng Phát triển Liên Mỹ Châu sẽ thiết lập một nền tảng đầu tư chung sáng tạo để tập trung hàng tỷ dollar tài trợ cho cơ sở hạ tầng bền vững và các ngành kinh tế quan trọng ở châu Mỹ.
Theo Tòa Bạch Ốc, các khoản đầu tư của Nền tảng Đối tác châu Mỹ sẽ giúp xây dựng các cảng hiện đại, lưới năng lượng sạch, và cơ sở hạ tầng kỹ thuật số.
Ông Martinez-Fernandez cho rằng mặc dù chương trình mới ở giai đoạn khởi đầu, nhưng vẫn thiếu các cam kết thương mại và đầu tư đáng tin cậy từ phía Hoa Kỳ.
Ông nói: “Đó là điều mà các nhà lãnh đạo và đối tác trong khu vực đang tìm kiếm.”
“Chắc chắn, vì độ rủi ro mà chúng tôi đang thấy, thì mức độ thu hút là chưa đủ,” ông cho biết.
Darlene McCormick Sanchez
Báo Mai
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét